Tedarik Zinciri Nedir? (E-Ticaret İçin Önemi)

Tedarik zinciri, e-ticaret siteleri dahil olmak üzere, ticaretle ilgilenen herkesin bilmesi gereken bir kavram. Özellikle kendi e-ticaret sitenizi yönetiyor veya kurmak istiyorsanız, tedarik zinciri ve lojistik ile ilgili temel bilgilere sahip olmanız önem taşıyor. Peki tedarik zinciri nedir?

Tedarik Zinciri Nedir?

Tedarik zinciri, bir ürünün üretilip, son tüketicinin eline geçme sürecine dahil olan tüzel kişi ve gerçek kişilerin oluşturduğu ağdır. Tedarik zinciri, bir ürün için gereken ham maddelerin üretilmesi veya toplanması ile başlar ve tamamlanmış ürünün son tüketiciye iletilmesi ile biter.

Tedarik zinciri yönetimi ise, yukarıda adı geçen sürecin daha iyi işlemesi ve olabilecek en iyi sonuca ulaşması için yapılan işleme verilen isimdir. 

Şirketler, daha az masraf elde edip, rekabetçi kalabilmek adına tedarik zincirlerini geliştirmek isterler. Bu sebeple tedarik zincirleri durmadan optimize edilmekte ve geliştirilmektedir.

E-Ticarette Tedarik Zinciri Yönetimi Neden Önemlidir?

E-ticaret siteleri, ürünleri belirli ve merkezi bir noktadan, o noktaya gelen müşterilere satmazlar. Bunun yerine müşterilerden online olarak siparişleri alır ve bu siparişleri genellikle adrese teslim olarak tamamlarlar.

Ürünlerin zamanında, tam ve işlevsel bir şekilde müşteriye ulaştırılması bu sebeple büyük önem taşır. Sonuçta ürünlerini doğru bir şekilde hedeflerine ulaştıramayan e-ticaret girişimleri, başarılı olamazlar.

Tedarik zinciri yönetimi de burada devreye girer. Ürünlerin hızlı ve işlevsel olarak hedeflerine varması için siparişlerden üretime, planlamadan sevkiyata kadar sorunsuz olarak işleyen bir tedarik zincirine ihtiyaç duyulur. Bu da sadece doğru uygulanan bir tedarik zinciri yönetimi ile başarıya ulaşabilir.

Bu sebeple, nasıl bir ürün satıyorsanız satın, gelişmiş tedarik zinciri yönetimi özelliklerine sahip olan bir e-ticaret altyapısı kullanmanız her açıdan işlerinizi kolaylaştırır. Eğer siz de birçok farklı tedarik zinciri entegrasyonlarından ve özelliklerinden yararlanmak istiyorsanız, ikas e-ticaret altyapısına göz atmanızı öneririz.

E-Ticarette Tedarik Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Küresel pazarın ortaya çıkması ile birlikte müşterilerin talep ve gereksinimleri kapsamlı hale geldi. Müşteri talep ve gereksinimlerinin değişmesi, maliyetlerin artması gibi sebepler tedarik aşamasında bazı problemlere yol açtı. Bu problemlerin ortaya çıkmasıyla ürünleri kısa sürede, sorunsuz bir şekilde müşteriye teslim etmek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Aşağıda dikkat edilmesi gereken birkaç maddeyi sıraladık.

Müşteri Memnuniyeti

Tedarikçilerden başlayarak müşteride son bulan tedarik zinciri aşamaları birincil amacı müşteri memnuniyetidir. Müşterinin ihtiyaç duyduğu ürünün kısa sürede ve sorunsuz bir şekilde kendisine ulaşması müşteri deneyimini arttırarak size olumlu geri bildirimde bulunmasını sağlar. Bu da işletmeniz için olumlu bir etki bırakacaktır.

Müşteri memnuniyeti için yapmanız gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Doğru ürün temin etmek 
• Tahmini teslimat süresi içerisinde ürün teslim etmek 
• Müşterinizin talep ettiği yere teslimatını gerçekleştirmek
• Tedarik aşamasında müşteriye paylaşmak ve problem oluştuğunda müşteriyi bilgilendirmek

Müşteri memnuniyeti için en dikkat edilmesi gereken nokta müşteri hizmetlerinin yeterliliği ve kalitesidir.

Maliyetlerin Azaltılması

Ürünler tedarik sürecinde birçok aşamadan geçmektedir. Bu yüzden tedarik sürecinin en başından itibaren doğru planlanmalıdır. Doğru bir şekilde planlanmayan tedarik aşamaları yüksek maliyetlerle sonuçlanmaktadır. Ekonomik dalgalanmalar üretimde ve tedarik aşamasındaki maliyelerin da artmasına sebebiyet vermektedir. İşletme veya firmanızın tedarik zincirini minimum maliyetle yönetilebilmesi için maliyetlerimizi kontrol almanız ve önceden planlama yapmanız gerekmektedir.

Personel ve Tedarikçilerin Doğru Belirlenmesi

Tedarik zincirinin ilk aşaması tedarikçilerden oluşmaktadır. Doğru bir tedarik zincir yöntemi için doğru tedarikçilerle çalışmak gerekir. Tedarik seçimi yaparken aşağıdaki özellikleri dikkate alabilirsiniz;

• Maliyet
• Kalite 
• Hız
• Zamanında teslimat 
• Esneklik

Firmanıza bağlı tedarikçi sayısı da önemli konulardan biridir. Çok az sayıda tedarikçi stok yetiştirme konusunda, çok fazla tedarikçi ise yüksek maliyete sebep olabilir. Tedarik zincirinin diğer halkalarında görev alan personellerin yönetim konusunda doğru bilgilendirilmesi müşteri memnuniyetini doğrudan etkiler.

İlgili içerik: E-Ticaret Nasıl Yapılır?

Tedarik Zinciri’nin Aşamaları Nelerdir?

Bir tedarik zinciri temel olarak 6 aşamadan oluşur. Bu aşamaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Talep
• Satın Alma
• Planlama
• Üretim
• Stok Yönetimi
• Sevkiyat

Talep

Talep, bir ürüne olan istek ve ihtiyacın ortaya çıktığı noktadır. Bu noktada ya bir müşteri belirli bir ürün için sipariş verir. Ya da pazarda bu ürün için bir talep ortaya çıkar. İki türlü de, ürüne ihtiyacın doğduğu nokta bu noktadır.

Satın Alma

Satın alma aşaması, alınan siparişin tamamlanması için gereken hammaddelerin, hizmetlerin ve iş gücünün alınması ile gerçekleşir. Kısacası, istenilen ürün veya hizmetin sunulabilmesi için gerekli kaynakların hepsi bu aşamada toplanmaya ve bir araya getirilmeye başlar.

İlgili içerik: Küçük İşletmeler için Bütçe Stratejileri

Planlama

Üçüncü aşama olan planlama, istenilen talebin karşılanması için gerekli olan adımların programlandığı aşamadır. Bu aşamada ürünün veya hizmetin nasıl sağlanacağı, hangi yollarla sevk edileceği, nasıl hedefe ulaştırılacağı gibi hem endüstriyel hem de lojistik planlamalar yapılır.

Üretim

Dördüncü aşama olan üretim aşamasında, talep olan ürünün üretimi yapılır. Önceki aşamalarda hazırlanan kaynaklar, hizmetler ve iş gücü, yapılan plan doğrultusunda üretim için kullanılmaya başlanır. Böylece talep ve siparişler için gerekli olan ürünler ortaya çıkmaya başlar.

Stok Yönetimi

Beşinci aşama olan stok yönetiminde, üretilen ürünler depolanır ve gerekli envanter yönetimi yapılır. Böylece ürünün nerede, ne kadar, hangi süre depolanacağı gibi önemli lojistik sorular cevaplanmış olur.

Sevkiyat

Son aşama olan sevkiyat işleminde, hazırlanmış olan ürün veya ürünler, talebin kaynağına sevk edilir. Bu aşama genellikle ürünün kargolandığı, yola çıktığı ve hedefine vardığı aşamadır. Böylece hazırlanan ürün, son tüketiciye ulaştırılmış olur.

İlgili içerik: Ürün Paketleme Nasıl Yapılmalıdır?

Tedarik Zinciri’nin Avantajları Nelerdir?

• Ürün teslimat süresinin mümkün olduğunca doğru olmasını sağlar. Böylelikle müşteri memnuniyeti artar.
• Zaman ve maliyet tasarrufu yapmanızı sağlar.
• Stok ve depo optimizasyonu ile ürünlerinizi güvenilir bir şekilde saklayabilmenize olanak tanır.
• Varolan kaynakları doğru bir şekilde kullanmanıza olanak tanır.

Olası Tedarik Zinciri Problemleri Nelerdir?

Tedarik zincirlerinin işlevleri sırasında karşılaşabilecekleri birçok farklı problem bulunmaktadır. Bu problemlerin önceden bilinmesi, tespit edilmesi ve bunlara karşı önlemler alınması, tedarik zincirinin düzgün bir şekilde çalışması için hayati önem taşır.

Aşağıda tedarik zincirlerinin karşılaşabileceği en önemli risklerden bazılarını topladık. Bu riskleri iyice öğrenerek kendi hazırlığınızı yapabilir ve önlem almaya başlayabilirsiniz.

Tedarik Riskleri

Çoğu tedarik zinciri birden fazla firmanın birbirleri ile iş yapması sonucunda oluşur. Son müşteriye satış yapacak olan firmanın, ürünü üreten bir üreticiye, üreticinin ise bir hammadde sağlayıcısına ihtiyacı olur. Bu süreç içerisinde ise hammaddelerin ve ürünlerin sevkiyatı için kargo ve lojistik firmalardan destek alınması gerekir.

Bu firmalardan herhangi birisinin görevini tamamlayamaması, işlevselliği kaybetmesi, iflas etmesi veya sorun yaşaması durumunda tedarik zinciri zarar görebilir. Bu ve benzeri riskler, tedarik riskleri olarak adlandırılır.

İlgili İçerik: Lojistik Nedir?

Operasyonel Riskler

Üretim cihazlarının bozulması, nakliye yapılan araçların yolda kalması, yolların tıkanması ve yapılan operasyonların sekteye uğramasını sağlayacak benzeri olaylar, operasyonel riskler olarak adlandırılır. Kullanılan cihazların periyodik olarak bakımlarının yapılması ve güvenilir firmalar ile çalışılması bu riskleri en aza indirebilir.

Talep Riskleri

Ürün ve hizmetlere olan talepler, ekonomik ve sosyal durumlardan etkilenerek değişebilir. Örnek vermek gerekirse, ekonomik ve sosyal statüsü yükselmekte olan bir toplumda, ucuz giyim ürünleri değer kaybederken, tam tersini yaşayan bir toplumda lüks giyim ürünleri değer kaybedebilir. Bu da talebin azalmasına yol açar.

Çevresel Riskler

Doğal afetler, seller, kötü hava koşulları gibi işlerin ve operasyonların aksamasına sebep olacak olaylar çevresel riskler olarak adlandırılır. Bu ve benzeri risklerin önüne geçmek için gerekli kontrollerin yapılması ve çevresel faktörlere göre önlem alınması oldukça önemlidir.

Başarılı Tedarik Zinciri Örnekleri

ABD’li market zinciri Walmart, tedarik süreci oluşturma konusunda başarılı bir çalışma planına sahiptir. Firma “Retail Link” adını verilen bir takip sistemi vardır. Walmart’ın anlaşmalı olduğu tedarikçilerin tamamı bu sisteme kayıtlıdır. Bu şekilde, muazzam boyuttaki verileri tek bir sistem üzerinden takip edilebilir hale gelmiş oluyor. Gün bazında yapılan satışlar, depolanan ürünler, satın ama işlemleri, sipariş ve faturalar bu sistem üzerinden görüntülenir. 

3M tarafından 1935 yılında başlatılan çalışma sistemi çevre dostu tedarik zinciri örnekleri arasındadır. Firma, bu çalışma kapsamında atıkları oluşturdukları an yok eden bir sistem geliştirmiştir. Bu sayede 1975 ile 1990 yılları arasında 530.000 ton kirliliğin önlendiği bilinir.  

İlgili İçerik: SKU Nedir?