ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Nedir?

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi), günlük hayatımızda hepimizin sıkça karşılaştığı bir kavramdır. Birçok vergi türü olması, bu kavramları karıştırmamıza sebebiyet verebilir. Özellikle ülkemizde vergi sistemi ve çeşitleri oldukça derin bir konudur. Bizler de bu yazımızda “ÖTV Nedir?” sorusunu kısa ve öz bir şekilde yanıtlayacağız.

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Nedir?

Özel Tüketim Vergisi veya kısaltması ile ÖTV, belirli mal veya ürünlerin oransal olarak alınan bir harcama vergisidir. Lüks tüketim mallarının yanı sıra toplumun bazı zararlı tüketimlere teşvik edilmemesi için talep edilen vergi türüdür. İlk olarak Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde yapılan kanun değişiklikleri ile gündeme gelmiş ve 2002 yılında 4760 sayılı kanun ile kabul edilmiştir.

Avrupa Birliği’nin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) uygulamasındaki amaç, gelir elde etmekten daha çok sosyal yarar sağlamaya yöneliktir. Bu sebeple Özel Tüketim Vergisi; lüks (kürk, mücevher vb.), sağlığa zararlı (alkol, sigara vb.), çevreye zararlı (benzin vb) ürünlere uygulanmaktadır.

ÖTV, KDV gibi aynı malın her el değiştirmesinden doğmaz. Özel tüketim vergisi, malın ithal edilmesi veya üretilen malın ilk alıcısına teslimi nedeniyle verilir. 

ÖTV Kanuna ek olarak 4 ayrı tarife bulunmaktadır. Kanun kapsamında bu ürünlerin vergilendirilmesi esastır. 1 sayılı tarife, akaryakıt ve yağ türevlerini vergiler. 2 sayılı tarife, taşıtları vergiler. 3 sayılı tarife, tütün ve alkol türevlerini vergiler. 4 sayılı tarife ise beyaz veya kahverengi eşyaları ve türevlerini vergilemektedir.

Kimler ÖTV Ödemekle Yükümlüdür?

ÖTV ürünün sadece ilk elden çıkarılmasında alınan bir vergi türüdür. ÖTV bu yönüyle KDV’den ayrılır. Çünkü KDV ikinci el ürünlerde de uygulanan bir vergi türüdür. Örneğin motorlu taşıtlarda sadece ilk tüketici ÖTV öder.

ÖTV Kanunu kapsamında 1,3 ve 4 eklerinde listelenen mallar ve 2 sayılı ekte bulunan mallardan kayıtlı ve tescile tabi olmayan imal, inşa veya ithal edenler ile bu malları müzayede yolu ile satışını gerçekleştirenler ödeme yaparlar. 

ÖTV Nasıl Hesaplanır?

ÖTV’nin hesaplanması hesaplanacak olan ürünün türüne göre farklılık gösterir. Bir mal ya da ürün için ödenecek olan vergi oranı, söz konusu malın ya da ürünün niteliğine karşılık gelen ÖTV oranı kullanılarak hesaplanır. Bu ÖTV oranları ilgili bakanlıklar tarafından belirlenir. ÖTV hesaplamalarında baz alınan oranlar her yıl değişiklik gösterebilir.

İlgili İçerik: KDV Hesaplama

ÖTV’de Vergilendirme Dönemleri Nasıldır?

• 1 sayılı listedeki mallar için, her ayın ilk on beş günü birinci dönem, kalan günler ise ikinci dönem olarak belirlenmiştir. 
• 2 sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlardan vergilendirme dönemi değildir. İlk satın alınma işlemlerinin tamamlanmasından önce verginin beyanı ve dönemi esastır.

2 sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile 3 ve 4 sayılı listelerdeki mallar için, faaliyette bulunan takvim yılının birer aylık dönemleridir.

ÖTV Beyannameleri Hangi Sürede Verilir?

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Beyannameleri;

• 1 sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini izleyen 10. günün akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine,
• 2 sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi varsa motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesine,
• 2 sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile 3 ve 4 sayılı listelerdeki mallar için vergilendirme dönemini izleyen ayın 15. günün akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine verilir.

ÖTV Hangi Ürünlere Uygulanır?

“ÖTV Nedir?” sorusunu yanıtladıktan sonra şimdi de “ÖTV Hangi Ürünlere Uygulanır?” sorusuna açıklık getirelim. 

ÖTV, Özel Tüketim Vergisi olarak adlandırılan bir vergi türüdür ve genellikle belli ürünlerin satışı sırasında alıcıdan tahsil edilir. ÖTV genellikle aşağıdaki ürünlerde uygulanır:

• Lüks ürünler (Lüks arabalar, mücevherler vb.)
• İnsan sağlığına zararlı olan tüm ürünler (alkol, sigara vb.)
• Gıda ve içecekler
• Eşyalar: Mobilya, ev eşyaları ve beyaz eşyalar
• Taşıtlar: Otomobil, motosiklet ve diğer taşıtlar
• Elektronik cihazlar: Bilgisayar, telefon ve diğer elektronik cihazlar
• Hizmetler: Turizm, eğitim, sağlık ve diğer hizmetler
• Yakıtlar: Benzin, dizel, LPG gibi yakıtlar

Bu listede yer alan ürünler, ÖTV uygulamasına tabii olan ürünlerdir. Bu ürünlerin satışı sırasında alıcıdan ÖTV tahsil edilir. ÖTV oranları, ürünlerin niteliğine göre değişebilir.

İlgili İçerik: Vergi Nedir?

ÖTV İstisnası Nedir?

ÖTV istisnası, Özel Tüketim Vergisi uygulamasına tabii olmayan ürünlerin satışı sırasında alıcıdan ÖTV tahsil edilmemesi anlamına gelir. 

2016 yılında yapılan ÖTV Kanunu’ndaki değişikliğe göre; otobüs, dolmuş, taksi, kamyon, kamyonet gibi ticari amaçla kullanılan araçlar ÖTV’den muaf tutulacaktır.

Ayrıca %90 ve üzerinde engeli bulunan bireyler, örneğin H sınıfı ehliyetle araç kullanan engelli bireyler de ÖTV istisnasından yararlanabilir. Bunlar dışında; askeri amaçlı istisna, diplomatik istisna, petrol arama amacıyla istisna, ihracat ve ithalat istisnası ve benzeri diğer istisna durumları da söz konusu olabilir. 30 Ocak 2023 tarihli Resmi Gazete kararıyla 2023 yılında 1 milyon 4 bin 200 lira olan ÖTV istisnası, 1 Ocak 2024 itibarıyla %58,46 artarak 1 milyon 591 bin 200 liraya yükseldi.

İlgili İçerik: İnternet Vergi Dairesi Nedir?

ÖTV İstisnasından Kimler Yararlanabilir?

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) istisnası, belli ürünler için ÖTV uygulamasının yapılmaması anlamına gelir. ÖTV istisnası, belli koşulların yerine getirilmesi halinde yararlanılabilecek bir vergi indirimidir.

ÖTV istisnasından yararlanabilmek için aşağıdaki koşulların bir veya birkaçının yerine getirilmesi gerekir:

• Belirli bir yaş grubuna ait olanlar: Örneğin, 18 yaşından küçük olanlar veya 65 yaşından büyük olanlar.
• Belirli bir gelir grubuna ait olanlar: Örneğin, aylık net asgari ücretin altında olanlar.
• Belirli bir sağlık durumuna sahip olanlar: Örneğin, engelli olanlar veya belirli sağlık sorunları olanlar.
• Belirli bir mesleki gruba ait olanlar: Örneğin, gümrük müşavirleri, avukatlar veya doktorlar.
• Ayrıca yukarıdaki gibi askeri amaçla kullanılacak vb. istisnai durumları mevcuttur.

ÖTV istisnasından yararlanmak için yukarıda belirtilen koşulların bir veya birkaçının yerine getirilmesi gerekir. Bu koşulların yerine getirilip getirilmediği, ilgili vergi dairesine başvuruda bulunan kişinin belgelerine göre değerlendirilir. Eğer sizin de ÖTV istisnasından yararlanma şartlarınız varsa ilgili vergi dairesine başvuruda bulunarak ÖTV istisnasından yararlanabilirsiniz.

İlgili İçerik: İnteraktif Vergi Dairesi Nedir?

ÖTV İndirimi Nedir?

“ÖTV Nedir?” sorusundan sonra en çok sorulan bir diğer soru “ÖTV İndirimi Nedir?” olarak ifade edilebilir. Gelin bu sorunun detaylarını birlikte inceleyelim.

ÖTV indirimi matrah limitlerinin değiştirilmesi ile belirli oranlarda bazı mal ya da ürünlere uygulanır. Bu mallar herhangi bir tüketim ürünü olabilir. ÖTV indirimi araçlar için de geçerlidir. Araçlarda ÖTV indirimi sayesinde hem vergi dilimleri hem de matrahlar değişebilir. Bu sayede kişiler, belirlenen araçları daha uygun fiyatlarla satın alabilme avantajını elde edebilirler.

2024 ÖTV Oranları

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi), belli ürünlerin satışından alınan vergidir ve genellikle yüksek oranda uygulanır. ÖTV oranları, ÖTV uygulamasının ne kadar olacağını belirleyen yüzdelik değerlerdir. Bu oranlar, uygulamanın yapılacağı ürünlerin çeşidine ve uygulamadan yararlanılması için yerine getirilmesi gereken koşullara göre değişebilir.

3 Ocak 2024 tarihli ÖTV mevzuatı ile ÖTV matrahları güncellenmiştir.

2024 Otomobiller İçin ÖTV Oranları

2024 güncel ÖTV oranları şu şekildedir:

1. 1600 cm³’e kadar motor hacmi olan araçlar:
   • Vergisiz satış fiyatı 184.000 TL’ye kadar olan araçlarda %45 ÖTV.
   • 184.000 TL – 220.000 TL arasında olanlarda %50 ÖTV.
   • 220.000 TL – 250.000 TL arasında olanlarda %60 ÖTV.
   • 250.000 TL – 280.000 TL arasında olanlarda %70 ÖTV.
   • 280.000 TL’yi aşanlarda %80 ÖTV.
2. 1600 – 2000 cm³ arası motor hacmi olan araçlar:
   • Vergisiz satış fiyatı 170.000 TL’ye kadar olanlarda %130 ÖTV.
   • 170.000 TL’yi aşanlarda %150 ÖTV.
3. 2000 cm³’ü aşan motor hacmi olan araçlar:
   • Vergisiz satış tutar sınırı olmaksızın %220 ÖTV uygulanmaktadır.

2024 Motosikletler İçin ÖTV Oranları

2024 itibarıyla, motosikletlerin ÖTV oranlarında çeşitli değişiklikler yapıldı. Yeni düzenlemelere göre:

1. 250 cm³ ve Altı Motor Hacmine Sahip Motosikletler:
   • ÖTV oranı %10 olarak belirlendi.
2. 251 cm³ – 500 cm³ Arası Motor Hacmine Sahip Motosikletler:
   • ÖTV oranı %20 olarak belirlendi.
3. 501 cm³ – 750 cm³ Arası Motor Hacmine Sahip Motosikletler:
   • ÖTV oranı %30 olarak belirlendi.
4. 751 cm³ ve Üzeri Motor Hacmine Sahip Motosikletler:
   • ÖTV oranı %37 olarak belirlendi.

2024 Elektrikli Araçlar için ÖTV Oranları

Elektrikli araçlarda ise ÖTV oranları, motor gücüne göre belirlenmektedir:

• Motor gücü 85 kW’ı geçmeyen araçlarda %10 ÖTV.
• 85 kW – 120 kW arası olanlarda %25 ÖTV.
• 120 kW’ı geçen araçlarda %60 ÖTV​

2024 Hibrit Araçlar İçin ÖTV Oranları

2024 itibarıyla, hibrit araçların ÖTV oranlarında önemli değişiklikler yapıldı. Yeni düzenlemelere göre:

1. 1600 cm³ ve Altı Motor Hacmine Sahip Hibrit Araçlar:
   • Elektrik motor gücü 50 kW’ı geçmeyen araçlar için ÖTV oranı %30 olarak belirlendi.
   • Elektrik motor gücü 50 kW’ı geçen araçlar için ÖTV oranı %20 olarak belirlendi.
2. 1600 cm³ Üstü Motor Hacmine Sahip Hibrit Araçlar:
   • Elektrik motor gücü 100 kW’ı geçmeyen araçlar için ÖTV oranı %50 olarak belirlendi.
   • Elektrik motor gücü 100 kW’ı geçen araçlar için ÖTV oranı %40 olarak belirlendi.

Mücevherler

• Altın ve elmas mücevherler: %20

İnsan Sağlığına Zararlı Ürünler

Alkol

• Alkol derecesine göre değişmekle birlikte genel olarak: %70

Sigara

• Paket başına: %63 oranında vergi + maktu vergi

Gıda ve İçecekler

Gıda

• Temel gıda ürünleri: %8
• Diğer gıda ürünleri: %18

İçecekler

• Alkolsüz içecekler: %10
• Enerji içecekleri: %20

Eşyalar

Mobilya

• Mobilya ürünleri: %18

Ev Eşyaları ve Beyaz Eşyalar

• Beyaz eşyalar: %20

Elektronik Cihazlar

Bilgisayar

• Bilgisayar ve tabletler: %20

Telefon

• Akıllı telefonlar: %25

Diğer Elektronik Cihazlar

• Televizyonlar: %18

Hizmetler

Turizm

• Konaklama hizmetleri: %8

Eğitim

• Özel eğitim kurumları: %8

Sağlık

• Özel sağlık hizmetleri: %8

Diğer Hizmetler

• Genel hizmetler: %18

Yakıtlar

Benzin

• Benzin türleri: %60

Dizel

• Dizel yakıtlar: %55

LPG

• LPG: %45

Oranlar çeşitli durumlarda değişiklik gösterebilmektedir. Güncel oranlar hakkında bilgi sahibi olmak için Resmi Gazete’yi takip edebilirsiniz.

ÖTV ile KDV’nin Farkı Nedir?

ÖTV ve KDV bazı özellikler ile birbirlerine benzerler. Bu iki vergi türlerinin birbirinden ayıran en önemli özellik, Özel Tüketim Vergisi bir ürünün ithal edilmesinde ya da ilk satışında ortaya çıkar ve sadece 1 kez alınır. Ürünün tekrar satılması durumunda özel tüketim vergisi alınmaz. KDV ise aynı malın el değiştirmesi, başkasına satılması gibi durumlarda da ödenmeye devam edilmektedir. 

İlginizi Çekebilecek İçerikler:

• E-Ticaret ile Satış Yapanların Ödemesi Gereken Vergiler
• Gelir Vergisi Nedir?
• Geçici Vergi Nedir?
• Stopaj Nedir?
• Know-How Nedir?
• Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?
• E-Ticaret Vergi Muafiyeti