İş Sözleşmesi Nedir? Nasıl Hazırlanır?

İşçi ve işveren arasındaki hukuki ilişki, iş sözleşmesi ile kurulur. İş sözleşmesi ile işçi; çalışma saatlerini, ücretini, yan haklarını, fesih durumları gibi çalışma kapsamındaki haklarını güvence altına almaktadır. İşveren ise işçinin karşılıklı olarak belirlenmiş şartlara uygun bir şekilde çalışmasını garanti eder.

Peki tam olarak “İş Sözleşmesi Nedir? Önemi Nedir?” sorularını birlikte inceleyelim.

İş Sözleşmesi Nedir?

İş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre bir çalışan ve bir işveren arasında kurulan iş ilişkisine dayalı, işçinin iş görmeyi, işverenin de bu işe karşılık ücret ödemeyi taahhüt ettiğini gösteren sözleşmedir. İş sözleşmesinde hem işçinin hem de işverenin imzası bulunması gerekmektedir.

İş sözleşmesinin, işin süresi bir yıl veya daha fazla ise yazılı olarak yapılması zorunludur. Daha az süre içerisinde çalışan işçi için işveren çalışma koşulları, çalışma süresi, ücret ve yan ödemeler gibi bilgileri içeren bir belge düzenlenmelidir. Bu belgeyi işveren en fazla iki ay içerisinde işçiye vermek zorundadır.

İş Sözleşmesinin Önemi Nedir?

İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında yapılan resmi bir belgedir. Her iki tarafı ilgilendiren çalışma kapsamı, ücret, yan haklar gibi bilgileri içermektedir. Bundan dolayı işçi ve işveren işe girmeden önce karşılıklı olarak iş sözleşmesi imzalanır.

İş Sözleşmesi Nasıl Hazırlanır?

Yasal olarak iş sözleşmesinin bir şekli bulunmamaktadır. Fakat görev tanımı, ücret ve ödeme tarihi gibi belli başlı bilgilerin tüm iş sözleşme türlerinde açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. İş sözleşmesinde bulunması gereken bilgiler aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Tarafların tam isimleri ve bilgileri
• Ücret ve ödeme tarihi
• Görev tanımı
• Sözleşme tarihi
• Çalışma süreleri 
• Tarafların hak ve yükümlülükleri
• Sözleşmenin türü
• Fesih halleri

İş Sözleşmesinin Özellikleri

İş sözleşmesi belgelerinin birçok farklı özelliği bulunur. İş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında kurulan yasal ilişkinin sağlam ve işlevsel bir zemine oturmasını sağlar. İş sözleşmelerinin başlıca özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler aşağıdaki gibidir;

• Kapsamlı süresi 1 yıl veya daha fazla olan iş sözleşmeleri yazılı olarak düzenlemek zorundadır. 
• İş sözleşmelerinin yasal olarak özel bir şekli yoktur. 
• İş sözleşmeleri belge damga vergisi, resmi ve harç kalemlerinden muaf tutulur.
• Yazılı olmayan iş sözleşmelerinde işveren, işçisine bildirmek zorunda olduğu bilgiler bulunmaktadır.
  • Genel veya özel çalışma koşulları 
  • Günlük veya haftalık çalışma süresi
  • Ücret
  • Yan haklar
  • Ücretin ödenme tarihi 
  • Sözleşme süresi 
  • Fesih durumunda her iki tarafın da uymak durumunda olduğu hükümler
• Yazılı olmayan iş sözleşmesi kullanan işverenler, işçisine yukarıdaki bilgileri belirtmediğinde her bir işçi için 2022 yılı itibari ile 397 TL idari para cezası öder.

İş Sözleşmesi Türleri Nelerdir?

İş sözleşmesinin, kanuni olarak bir şekli yoktur. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre farklı türlerde olabilir. Bu farklı iş sözleşmesi belgesi türlerinin ana özelliği kapsadıkları tarih aralığıdır. Günümüzde kullanılan iş sözleşme türleri aşağıdaki gibidir;

• Belirli Süreli İş Sözleşmesi 
• Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
• Sürekli İş Sözleşmesi
• Süreksiz İş Sözleşmesi
• Kısmi İş Sözleşmesi
• Tam Süreli İş Sözleşmesi
• Deneme Süreli İş Sözleşmesi

Belirli Süreli İş Sözleşmesi

Belirli bir sürenin olması, belirli bir işin tamamlanması gibi koşullara bağlı olarak yapılan iş sözleşmelerine belirli süreli iş sözleşmesi denir.

Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar süresi ve tazminatı olmaz. Şu tür iş sözleşmelerinde süre bitiminde iş ilişkisi sona erer.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi

İş sözleşmesinin herhangi bir süreye bağlı olarak yapılmadığı hallerde belirsiz iş sözleşmesi kullanılır. İş hukuku açısından da bakıldığında asıl olan iş sözleşmesinin belirsiz yapılmasıdır.

Belirsiz iş sözleşmeleri, belirli iş sözleşmelerinde daha farklı prosedürler içerir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde; fesih hakları, kıdem-ihbar-ayrımcılık tazminatı, fazla çalışma ödeneği, yıllık izin vs. gibi iş hukukunda temel olarak bilinen unsurların tamamı söz konusu olur.

Sürekli İş Sözleşmesi

İş sözleşmeleri arasında sürekli ve süreksiz iş sözleşmeleri bulunmaktadır. Sürekli ve süreksiz iş ayrımı, 4857 sayılı İş Kanunu’nda iş ilişkileri niteliklerine göre düzenlenmiştir. Bu ayrım ile birlikte belirli süreli veya belirsiz süreli iş sözleşmesi ayrımı da yapılmıştır. Nitelik itibariyle 30 çalışma gününden fazla süren işlere ise sürekli iş denemiştir.  

Süreksiz İş Sözleşmesi

Süreksiz iş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtildiği üzere nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlerdir. Bu sözleşmelerde, iş kanunu bazı maddeleri uygulanmaz.

Kısmi İş Sözleşmesi

İş Kanunu’nun 13.maddesine göre Kısmi Süreli İş Sözleşmesi “İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir.” şeklinde tanımlanmıştır.

Tam Süreli İş Sözleşmesi

Türk Hukuku’nda bir haftalık çalışma süresi en çok 45 saat olabilir. Sözleşmede işçinin haftada çalışma saati 4,5 saat belirlenmişse veya haftalık çalışma süresine ilişkin hiçbir hüküm yoksa bu sözleşme tam süreli iş sözleşmesidir.

Deneme Süreli İş Sözleşmesi

Kanunda tarafların isterlerse birbirlerini deneyebilmek için sözleşmeye deneme süresi maddesi koyabilirler veya deneme süreli iş sözleşmesi yapabilecekleri düzenlenmiştir. Deneme süresi içerisinde işçi de işveren de herhangi bir sorumluluk altına girmeden sözleşmeyi feshedebilir.

4857 sayılı İş Kanunu bazı iş sözleşmesi türlerini yukarıda detaylı bir şekilde inceledik. Bunların haricinde yine İş Kanunu düzenlemelerinde yer alan ancak bu türler arasında sayılmayan bazı iş ilişkileri mevcuttur. Aşağıdaki tabloda bu iş türlerini inceleyebilirsiniz.

İş Sözleşmesi Örneği

Aşağıdaki görselde “İş Sözleşmesi Örneğine” ulaşabilirsiniz.

Bu içeriğimizde “İş Sözleşmesi Nedir?” sorusunu inceledik. Bir sonraki içeriğimizde görüşmek üzere.

İlginizi Çekebilecek İçerikler:

• Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?
• Ticaret Odası Kaydı Nasıl Yapılır?
• Konkordato Nedir?
• Marka Tescili Nedir?

İş sözleşmelerinizi ChatGPT ile kolay ve hızlıca hazırlayarak, zamandan tasarruf etmek istiyorsanız ilgili içeriğimiz tam size göre!

• ChatGPT Nasıl Kullanılır?