İnovasyon Nedir? Çeşitleri Nelerdir? (Güncel Örnekler)

İnovasyon nedir? Sorusunun cevabını merak ediyorsanız doğru yere geldiniz! Çünkü bu yazımızda inovasyon konusunda bilmeniz gereken bütün temel bilgilerden bahsedecek ve farklı inovasyon çeşitleri hakkında detaylı bilgi vereceğiz.

Günümüzde birçok şirketin uzun vadeli başarısını belirleyen inovasyon kavramı, artık girişimcilerin mutlaka hakim olması gereken bir kavram. Bu süreçten tam anlamıyla yararlanmak için inovasyonun ne demek olduğunu bilmek, farklı inovasyon çeşit ve kavramları hakkında bilgi sahibi olmak büyük bir önem taşıyor.

İnovasyon Nedir?

İnovasyon kelimesi, Türkçe’de yenilik, yenilikçilik, yenileşim anlamlarına gelir. Bu kelime aslında, Latince kökenli innovare (yenilik) kelimesinden gelmektedir. İş dünyasında ise bu kavram; yenilikçi fikirlerin, buluşların, süreçlerin veya teknolojilerin ekonomiye uygun hale getirilmesi, uygulanması, piyasaya sürülmesidir.

Fark edilen sorun ve ihtiyaçların çözümüne yönelik geliştirilmiş yaratıcı fikir ve buluşlar olarak da tanımlanabilir. Kısacası, yaratıcı ve yenilikçi fikirlerin, sorunları çözmek için uygulanmasıdır.

İnovasyon süreci ise, bilginin ve deneyimin, yaratıcı fikirler sayesinde uygulanarak ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürülmesi sürecidir.

İnovasyon Çeşitleri Nelerdir?

Getirdiği yeniliklerin türüne ve etkiledikleri alana göre birçok farklı yenileşim çeşidi bulunur. Oslo Kılavuzu’na göre 4 temel inovasyon çeşidi vardır:

• Ürün inovasyonu
• Süreç inovasyonu
• Pazarlama inovasyonu
• Organizasyonel inovasyon

Bunun yanında Oslo Kılavuzu’nda ayrı bir inovasyon çeşidi olarak geçmeyen, ancak başka kaynaklarda ayrı modeller olarak yansıtılan yenileşim türleri de vardır. Bunlardan konumuz için önemli olan 3 tanesini de bu başlık altında açıklayacağız. 

• İş modeli inovasyonu
• Sosyal inovasyon
• Hizmet inovasyonu

İnovasyon nedir? Sorusunu daha iyi cevaplayabilmek için bütün bu inovasyon çeşitlerini aşağıda daha detaylı inceleyeceğiz. 

Ürün İnovasyonu Nedir? 

Ürün inovasyonu, yenilikçi bir ürün veya bir ürüne yapan yenilikçi geliştirmelerin piyasaya sunulması, böylelikle yaşanılan sorun veya ihtiyaçların inovatif bir ürün sayesinde çözülmesidir. 

Birçok inovatif ürün; müşterilerin, şirketlerin, insanların, ekonominin veya toplumun yaşadığı sorunlara elle tutulabilir bir çözüm getirir. Temel olarak son tüketicinin en çok karşılaştığı ve gördüğü yenileşim türü, ürün inovasyonudur.

Süreç İnovasyonu Nedir?

Süreç inovasyonu, ürün veya hizmetlerin üretimi, tasarımı veya uygulanması için benimsenen sürecin değiştirilmesi, güncellemesi ve yenilemesidir. Bu sayede ürün veya hizmetler daha hızlı, masrafsız, kaliteli bir şekilde üretilebilir. 

Pazarlama İnovasyonu Nedir?

Pazarlama inovasyonu; yeni bir pazarlama stratejisinin uygulamaya konulması veya halihazırda var olan pazarlama stratejilerinin geliştirilmesi yoluyla yapılan yeniliklere verilen isimdir. Bu inovasyon çeşidinin temel amacı; şirketlerin pazarlama konusunda yaşadığı sorunları çözmek ve ürün/pazar uyumunu yakalamayı sağlamaktır. 

Organizasyonel İnovasyon Nedir?

Organizasyonel inovasyon; herhangi bir organizasyonun kendi içerisindeki kurulumunun, düzeninin yenilenmesi, veya dış etmenler ile ilişkisi konusunda yeni bir yaklaşım getirilmesine verilen isimdir. Bu değişiklik organizasyonun herhangi bir parçasıyla ilgili olabilir. Temel amaç; organizasyon içerisinde veya dışında var olan sorunların, inovatif fikir ve uygulamalar sayesinde çözülmesidir. 

İş Modeli İnovasyonu Nedir?

İş modeli inovasyonu; herhangi bir organizasyonun müşterilerine sunduğu değer teklifinin geliştirilmesi, aynı zamanda da şirketin iş sürecinin yenilikçi fikirler ile harmanlanarak daha etkili hale getirilmesine verilen isimdir. Böylelikle kurum ve organizasyonlar müşterilerine daha hızlı ulaşabilir, daha etkili iş modelleri sayesinde operasyon masraflarını azaltabilir. 

Sosyal İnovasyon Nedir?

Yeni teknoloji, fikir, düşünce ve süreçlerin, sosyal sorunları yaratıcı bir şekilde çözmek adına kullanılmasına sosyal inovasyon denir. Sosyal inovasyondaki temel amaç finansal bir kazanç yaratmak yerine, sivil toplumun eğitim, sağlık ve benzeri sosyal sorunlarının çözülmesidir.

İlgili içerik: İlham Veren Motivasyon Sözleri

Hizmet İnovasyonu Nedir?

Tüketiciye veya topluma yapılan hizmet sürecinin yenilenmesi, iyileştirilmesi, veya sıfırdan yeni bir hizmet sürecinin uygulamaya koyulması sayesinde, bir sorunun çözülmesi veya bir ihtiyacın giderilmesine hizmet inovasyonu denilir. Yenilikçi fikirler ve buluşlar sayesinde birçok yenilikçi hizmet süreci uygulanabilir, böylelikle hem şirketlerin, hem de müşterilerin yaşadığı sorunlara çözümler getirilmesi mümkün olur.

İnovasyon Örnekleri

İnovasyon nedir? Sorusuna cevap verirken, özellikle farklı inovasyon çeşitlerinden bahsetmeye başladığımızda konunun biraz karışmaya başlaması mümkün. Sonuçta sadece teorik açıklamalar vermek, bazen bir konunun tamamen açığa kavuşması için yeterli olmayabiliyor. Bu sebeple aşağıda, inovasyon örnekleri vererek, konuyu açıklığa kavuşturacağız.

Ürün İnovasyonu Örnekleri

• Bir telefon üreticisinin, daha hızlı üretilebilen ve daha uzun süre dayanan bir telefon bataryasına geçiş yapması.
• Elektrikli motorların, içten yanmalı motorlara bir alternatif olarak piyasaya sürülmesi.
• Dokunmatik telefon ekranlarının kullanımı daha kolay bir hale getirilerek piyasaya tuşlu telefonlara bir alternatif olarak sürülmesi.
• Enerji tüketimini azaltan ve daha fazla ışık veren aydınlatma ürünlerinin geliştirilmesi.

Süreç İnovasyonu Örnekleri

• Henry Ford’un, dünyanın ilk hareketli imalat hattını uygulamaya koyarak araç imalat sürecini 12 saatten, 90 dakikaya indirmesi. 
• Otellerin müşterilerle ilgili veri toplamaya başlaması ve bu verileri hizmet geliştirme sürecine dahil etmesi.
• Bir gıda şirketinin lojistik ağını ve sürecini optimize ederek taşıma ücretlerinden tasarruf etmesi.

Pazarlama İnovasyonu Örnekleri

• Bir şirketin ana ürününü pazarlamak için yeni bir pazarlama uygulaması geliştirmesi.
• Normalde belirli bir kitleye pazarlanan bir ürünün, tamamen farklı bir kitleye, başka sorunları çözmek adına pazarlanması.
• Geleneksel bir şekilde pazarlanması zor olan bir ürünün, daha önce denenmemiş pazarlama taktikleri uygulanarak pazarlanması.

Organizasyonel İnovasyon Örnekleri

• Bir şirketin yönetim şemasını tamamen değiştirmesi ve hiyerarşi bazlı bir yönetim modelinden düz, takım bazlı bir yönetim modeline geçmesi.
• Şirketlerin insan kaynakları politikalarını değiştirerek çalışanların motivasyonunu artırmaya çalışması.
• Organizasyonların uzaktan çalışma modeline geçerek uzak mesafelerde yaşayan insanlarla da çalışabilme seçeneği yaratması.

Hizmet İnovasyonu Örnekleri

• İnsanların uzaktan sipariş vermesini kolaylaştırmak adına Getir, YemekSepeti gibi hizmet modellerinin geliştirilmesi.
• Bir yazılım şirketinin müşterilerine daha iyi hizmet verebilmek adına, ürünü alan her müşteriye bedava eğitim vermesi.
• Şirketlerin müşteri hizmetleri departmanlarını yenileyerek hizmet kalitelerini artırması.

İş Modeli İnovasyonu Örnekleri

• İlk kurulduğu zaman internetten DVD kiralama hizmeti veren Netflix’in, iş modelini tamamen değiştirerek online yayıncılık hizmetine dönüşmesi.
• Başlangıçta sadece paket olarak öğütülmüş kahve ve baharat karışımları satan bir dükkan olan Starbucks’ın, iş modelini değiştirerek günümüzde bildiğimiz Starbucks haline gelmesi.
• 1910 ve 1935 yılları arasında dokuma tezgahı makineleri üretmesiyle tanınan Suzuki’nin, araba üretimine başlaması.

Sosyal İnovasyon Örnekleri

• Protez uzuv almaya gücü yetmeyen insanlara 3D yazıcılar ile özel protezler yapılması.
• Eğitime erişimi olmayan insanlara uzaktan eğitim teknolojileri ile erişilmesi.
• Toprak erozyonunu engellemek için yenileyici tarım tekniklerinin kullanılması.
• Temiz içme suyuna erişimi olmayan bölgelere güneş enerjisiyle çalışan su arıtma cihazlarının yerleştirilmesi.

Sık Kullanılan İnovasyon Kavramları

İnovasyon konusu ve bu konu başlığı altında kullanılan birçok kavram mevcut. Bu başlık altında, yukarıdaki gibi alana bağlı inovasyon türü ayrımına girmeyen, ancak yine inovasyon konusunda sıkça kullanılan kavramların ne anlama geldiğini açıklayacağız.

Açıklayacağımız inovasyon kavramları:

• Yıkıcı inovasyon
• Radikal inovasyon
• Sürekli inovasyon
• Kademeli inovasyon

Yıkıcı İnovasyon Nedir?

Yıkıcı inovasyon, sıfırdan yeni bir pazar yaratmayı, veya bulunan bir pazara girip, bütün pazar düzenini ve liderlerini geçerek en tepeye yerleşmeyi hedefleyen yenileşim türüdür. Temel olarak yıkıcı inovasyon sürecinde, pazar liderlerine kıyasla çok daha az kaynağa sahip bir organizasyon, yeni iş modelleri veya geliştirilmiş ürünler ile pazar liderleriyle rekabet ederler.

Radikal İnovasyon Nedir?

Radikal inovasyon, yıkıcı inovasyona oldukça benzeyen bir yenileşim türüdür. Bazı çevrelerde ise bu iki kavram birbirinin eş anlamlısı olarak kullanılır. Ancak yıkıcı inovasyon genel olarak yeni bir organizasyonun, yeni iş modelleriyle lider firmalarla rekabete girmesi anlamını taşırken, radikal inovasyon genellikle sektör içerisinde var olan bir kuruluşun, inovatif bir gelişim ile bulunduğu pazarı sarsmasını niteler. Temelinde radikal inovasyon, yeni bir iş modelini, son teknoloji ile birleştirerek hedeflediği sektörü tamamen değiştirir. 

Sürekli İnovasyon Nedir?

Sürdürülebilir, devamlı ve uzun vadeli inovasyon sürecine sürekli inovasyon denir. Sürekli inovasyon başlığı altında, bir organizasyonun, toplumun veya herhangi bir yapının; iş modelinin, ürünlerinin ve süreçlerinin durmadan gelişmesi, değişmesi ve evrilmesi nitelenir.

Kademeli İnovasyon Nedir?

Kademeli inovasyon, belirli bir yeniliğin bir anda yapılması yerine, adım adım, kademeli olarak yapılmasına verilen isimdir. Böylece yeni bir teknoloji, iş modeli veya hizmet, kademeli olarak var olan sürece dahil edilir. Bu sayede inovasyonun gerçekleştiği yapı içerisindeki birey, topluluk ve sistemlerin yeniliğe daha rahat bir şekilde alışma şansları olur. 

İnovasyon Sürecine Farklı Bakış Açıları Nelerdir?

Açık ve kapalı inovasyon, inovasyon sürecine getirilen iki farklı bakış açısıdır. Bu iki bakış açısının arasındaki fark, şirketlerin inovasyon sürecine farklı yaklaşımlarından kaynaklanır.

Kapalı İnovasyon Nedir?

Kapalı inovasyon sürecini benimseyen şirketler, organizasyonlarına etki edebilecek yenilikçi fikir ve yaklaşımların sadece kendi içlerinden gelebileceğine inanırlar. Dışarıda geliştirilen Ar-Ge süreçleri, yenilikler ve benzeri ekonomik uygulamalara odaklanmak yerine, sadece kendi içlerinde yapılan geliştirilmelere odaklanır, kendi Ar-Ge süreçlerini kapalı bir şekilde yürütürler.

Açık İnovasyon Nedir?

Açık inovasyon sürecini benimseyen şirketler, organizasyonlarını etkileyebilecek yenilikçi ve yaratıcı inovasyon fikirlerinin dışarıdan da gelebileceği düşüncesini benimserler. Bu sebeple organizasyon dışındaki Ar-Ge çalışmalarını, gelişmeleri ve fikirleri takip ederler. Açık inovasyon şirket dışındaki birçok faktörü göz önüne alarak gelişme yaratma amacını güder.

Başarılı Bir İnovasyon Süreci Nasıl Yönetilir?

Başarılı bir inovasyon süreci temel olarak 4 adımdan oluşur. Bu adımlar aşağıdaki gibidir:

• Hedef belirleme
• Fikir üretme
• Çözüm geliştirme
• Uygulama

Hedef Belirleme

Hedef belirleme süreci, inovasyon ile gerçekleşecek olan sürecin amacının belirlenmesidir. Bu adımda:

• İnovasyon sürecinin kapsamına karar verin.
• Çözülmesi gereken sorunları belirleyin.
• Yenileşim sürecinden beklentilerinizi kesinleştirin.
• İhtiyacınız olan inovasyon türüne karar verin.

Fikir Üretme

Fikir üretme süreci, belirlediğiniz sorunların, karar verdiğiniz kapsamda çözümlerini bulma sürecidir. Bu süreçte:

• Belirlediğiniz sorunları nasıl çözebileceğinizi düşünün.
• Farklı çözüm fikirlerini not alın.
• Bulduğunuz fikirleri, fizibilite ve masraf açısından değerlendirin.
• Dijital dönüşüm sürecinin, çözümünüze katkıda bulunup bulamayacağını değerlendirin.
• Temel bir rakip analizi ve pazar araştırması çalışmasıyla çözümünüzün etkisini ölçün.

Çözüm Geliştirme

Çözüm geliştirme süreci, sorunların çözümlerinin üretilmesi sürecidir. Bu süreç içerisinde şirketler çözümlerini üretmek için gerekli kaynak ve yetenekleri elde edip, bir iş planı çerçevesinde üretime geçerler.

Uygulama

Uygulama süreci, geliştirilen çözümün halihazırda bulunan organizasyon, topluluk veya pazara uygulanması sürecidir. Temel olarak yeni bir hizmetin veya ürünün pazara sürüldüğü, dışarıdan rahatlıkla görülebilecek radikal yeniliklerin yapıldığı süreç uygulama sürecidir.

İlgili İçerik: İş Fikirleri