Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR) Nedir? (2025)

Tüketicilerin güvenliğini sağlamak amacıyla üretilen her ürün, belirli standartlara tabi olmalıdır. Ancak, piyasaya sürülen bazı ürünlerin yeterli güvenlik testlerinden geçmemesi ciddi sağlık ve güvenlik risklerine yol açmaktadır. Eksik düzenlemeler ve yetersiz denetimler, hem tüketicileri risk altına sokmakta hem de işletmelerin itibarını zedeleyerek yasal sorumluluklarını artırmaktadır. Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR), bu sorunları önlemek ve piyasalarda yüksek güvenlik standartlarını sağlamak amacıyla yürürlüğe konulmuştur.

Bu içeriğimizde, yönetmeliğin kapsamını, işletmelere getirdiği yükümlülükleri ve tüketici güvenliği üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde ele aldık. Keyifli okumalar dileriz!

Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR) Nedir?

Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR), tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla piyasaya sunulan tüm ürünlerin belirli güvenlik standartlarına uygun olmasını sağlayan bir düzenlemedir. Yönetmelik, üreticiler ve dağıtıcılar için yasal sorumluluklar belirleyerek, ürünlerin risk değerlendirmesi, izlenebilirliği ve geri çağırma süreçlerine ilişkin kurallar içermektedir. Bu kapsamda, tüketici güvenliğini tehdit edebilecek potansiyel riskleri en aza indirmek ve piyasalarda güvenilir ürün dolaşımını sağlamak hedeflenmektedir.

GPSR Neden Önemlidir?

GPSR, yalnızca bir yasal düzenleme olmanın ötesinde, tüketici haklarını koruma amacıyla geliştirilen kapsamlı bir güvenlik mekanizması olarak öne çıkmaktadır. Yönetmelik, fiziksel mağazaların yanı sıra çevrim içi pazaryerleri dahil olmak üzere tüm satış kanallarında sunulan ürünlerin güvenilirliğini artırmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede, işletmeler için daha şeffaf ve denetlenebilir bir rekabet ortamı oluşturulurken, tüketicilere daha güvenli bir alışveriş deneyimi sunulmaktadır. İşletmelerin bu düzenlemelere hızlı uyum sağlaması, yalnızca cezai yaptırımlardan kaçınmalarını değil, aynı zamanda müşteri memnuniyetini artırarak marka güvenilirliğini güçlendirmelerini de mümkün kılmaktadır. Tüketiciler ise tercih ettikleri ürünlerin en yüksek güvenlik standartlarını karşıladığından emin olarak bilinçli seçimler yapabilmektedir.

Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR) Hedefleri

Tüm Ürünlerin Güvenliğini Sağlamak

GPSR, yalnızca geleneksel ürünleri değil, aynı zamanda yeni teknolojilere dayalı ürünleri de kapsayarak geniş bir güvenlik çerçevesi oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, tüketicilere sunulan tüm ürünlerin güvenlik standartlarına uygun olması hedeflenmektedir.

Çevrim İçi Satışlardan Kaynaklanan Riskleri Azaltmak

Yönetmelik, çevrim içi pazaryerlerinde satılan ürünler için ek güvenlik gereklilikleri getirerek bu alandaki denetimleri güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Dijital ticaretin yaygınlaşmasıyla birlikte ortaya çıkan güvenlik risklerinin önlenmesi için üreticiler ve platformlar üzerinde daha sıkı yükümlülükler öngörülmektedir.

Denetim ve Uygulama Mekanizmalarını Güçlendirmek

GPSR, Avrupa Birliği pazarındaki güvenlik denetimlerinin daha etkin hale getirilmesini hedeflemektedir. Bu doğrultuda, piyasa gözetim mekanizmalarının geliştirilmesi ve mevzuata uyumun artırılması amaçlanmaktadır.

Tehlikeli Ürünlerin Geri Çağırma Süreçlerini İyileştirmek

Yönetmelik, tüketicilerin kullanımındaki tehlikeli ürünlerin hızlı ve etkili bir şekilde geri çağrılmasını sağlamak için daha sistematik prosedürler öngörmektedir. Bu çerçevede, geri çağırma süreçlerinin daha şeffaf ve erişilebilir olması hedeflenmektedir.

GPSR ile Gelen Yenilikler: İşletmeler ve Tüketiciler için Önemli Değişiklikler

Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliği (GPSR), ürün güvenliği konusunda kapsamlı yenilikler sunan bir düzenleme olarak öne çıkmaktadır. Yönetmelik, işletmelerin sorumluluklarını artırmayı ve tüketicilerin daha güvende olmasını sağlamayı amaçlamaktadır. İşte GPSR ile gelen yenilikler:

Tedbir İlkesinin Genişletilmesi

GPSR, ürün güvenliği alanında tedbir ilkesinin daha kapsamlı ve sistematik bir şekilde uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu ilke doğrultusunda, bilimsel belirsizliklerin varlığına rağmen, olası riskler önceden değerlendirilerek, önleyici tedbirler alınmaktadır. İşletmeler, piyasaya sürmeden önce ürünlerinin güvenliğini sağlamakla yükümlü olup, olası tehlikeleri minimize etmek adına gerekli risk analizlerini gerçekleştirmek ve uygun koruyucu önlemleri almakla sorumludur.

Ekonomik Operatörler ve Çevrim İçi Pazaryerleri İçin Güvenlik Yükümlülükleri

GPSR, işletmelere ve çevrim içi pazaryerlerine net ve sıkı sorumluluklar getirmektedir. İşletmeler, ürünlerinin güvenliğini sağlamak ve gerekli belgeleri (CE Belgesi, ISO Belgesi gibi) düzenlemekle görevli bir “sorumlu kişi” atamak zorundadır. Çevrim içi pazaryerleri ise platformlarında satışa sunulan ürünlerin güvenliğinden sorumlu tutulmakta ve bu ürünlerin kontrolüne yönelik ek yükümlülüklerle desteklenmektedir.

Gelişmiş Ürün İzlenebilirlik Gereklilikleri

Yönetmelik, ürün izlenebilirliğini artırmak amacıyla yeni düzenlemeler sunmaktadır. İşletmeler, ürünlerin kaynağını ve tedarik zincirindeki hareketlerini şeffaf bir şekilde belgelemek zorundadır. Üreticiler ve ithalatçılar, ürünle ilgili parti numaraları ve üretici bilgilerini sağlayarak, olası bir güvenlik sorununda ürünlerin hızlı bir şekilde geri çağrılmasını mümkün kılmaktadır.

Yeni Teknolojilere Yönelik Güvenlik Değerlendirme Kriterleri

GPSR, yeni teknolojilerle ortaya çıkan güvenlik risklerini ele alacak kriterler getirmektedir. Örneğin, internet bağlantılı cihazlar (IoT) ve yazılım güncellemeleri gibi özelliklerin hem fiziksel hem de veri güvenliği risklerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu düzenleme, modern teknolojilere sahip ürünlerin kullanıcılar için daha güvenli olmasını sağlamaktadır.

Kaza Bildirimi Zorunluluğu

Yönetmelik, işletmelere ürünlerinden kaynaklanan kazaları yetkililere bildirme zorunluluğu getirmektedir. Bu sayede, tehlikeli ürünlerin piyasadan hızlı bir şekilde çekilmesi sağlanmakta ve tüketicilerin güvenliği artırılmaktadır. İşletmeler, kazaları standart prosedürlere uygun olarak raporlayarak güvenlik süreçlerini iyileştirmekle yükümlü kılınmaktadır.

Standart Geri Çağırma Prosedürleri

Tehlikeli ürünlerin tüketicilerden geri çağrılması sürecine ilişkin standart prosedürler belirlenmiştir. GPSR, işletmelere geri çağırma bildirimleri için standartlaştırılmış bir şablon sunarak, tüketicilere iletilen mesajların anlaşılabilirliğini ve tutarlılığını artırmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte, geri çağrılan ürünlere yönelik tüketicilere ücretsiz ve hızlı çözüm mekanizmaları sağlanmakta olup, bu süreçlerin etkin bir şekilde yönetilmesi zorunlu kılınmaktadır.

Pazar Denetimi Kurallarının Güçlendirilmesi

Yönetmelik, piyasa gözetimi ve denetimi süreçlerini güçlendirmek amacıyla yeni araçlar ve yöntemler sunmaktadır. Yetkili kurumlar, kimliği gizli denetim alışverişleri gibi yöntemler kullanarak ürünlerin güvenlik standartlarına uygunluğunu değerlendirebilmekte ve tespit edilen tehlikeli ürünlerin satışına yönelik gerekli önlemleri alabilmektedir. Ayrıca, mevzuata aykırı ürünlerin satışının gerçekleştirildiği web sitelerinin erişime kapatılması gibi yaptırımlar uygulanarak tüketicilerin korunması amaçlanmaktadır.

Tüketicilerin Daha Aktif Rol Oynaması

GPSR, tüketicilerin ürün güvenliğini sağlamada daha etkin bir rol üstlenmesini teşvik etmektedir. Şikayetlerin daha kolay iletilmesi ve yetkililer tarafından hızlı bir şekilde değerlendirilmesi için yeni mekanizmalar geliştirilmiştir. Bu düzenlemeler, tüketicilerin haklarını güçlendirirken, ürün güvenliğiyle ilgili süreçlerin daha şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamaktadır.