Demuraj Nedir? Demuraj Bedeli Nasıl Hesaplanır? (2026 Rehberi)

Limanlarda yaşanan gecikmeler, teslimat sürelerini uzatır ve işletmeler için beklenmedik maliyetler doğurur. Yükün zamanında çekilememesi veya gerekli işlemlerin gecikmesi, operasyonel planları sekteye uğratır. Bu durum ilerledikçe taşıma maliyetleri artar ve ticari ilişkiler üzerinde baskı oluşur. Demuraj, tam da bu tür gecikmelerden kaynaklanan maliyetleri ifade eden kritik bir kavram olarak öne çıkar.

Bu içeriğimizde, demurajın ne anlama geldiğini ve demuraj bedelinin hangi kriterlere göre hesaplandığını tüm yönleriyle ele alacağız. Keyifli okumalar dileriz!

Demuraj Nedir?

Demuraj, taşımacılık ve lojistik süreçlerinde yükün liman, terminal veya konteyner sahasında belirlenen serbest süreden daha uzun süre beklemesi durumunda ortaya çıkan ek ücreti ifade eder. Bu bedel, taşıma aracının veya konteynerin planlanan sürede boşaltılamaması ya da teslim alınamaması nedeniyle oluşan kullanım maliyetini karşılamak amacıyla uygulanır. Demuraj uygulaması, taşıma ekipmanlarının verimli kullanılmasını teşvik eder ve lojistik akışın aksamamasını hedefler.

Demuraj Bedeli Nedir?

Demuraj bedeli, konteynerin veya yükün liman, terminal ya da antrepo sahasında tanımlanan serbest bekleme süresini aşması durumunda ödenen ek ücrettir. Bu bedel, taşıyıcıya ait ekipmanın planlanan süre içinde boşaltılamaması veya teslim alınamaması nedeniyle ortaya çıkan kullanım maliyetini karşılamayı amaçlar. Demuraj bedeli, lojistik süreçlerde zamanın etkin yönetilmesini teşvik eden bir uygulama olarak değerlendirilir.

Demuraj Bedelinin Lojistik Süreçlerindeki Önemi

Demuraj, lojistik süreçlerde zaman yönetiminin ne kadar kritik olduğunu gösteren önemli bir maliyet kalemidir. Sürelerin etkin planlanmaması, işletmeler için öngörülemeyen giderlere yol açar. Bu durum, özellikle yoğun liman operasyonlarında maliyetleri hızla artırabilir. Demurajın kontrol altında tutulması, tedarik zincirinin kesintisiz işlemesini sağlar ve bütçe planlamasını destekler. Bu nedenle demuraj, lojistik süreçlerin verimliliğini doğrudan etkileyen stratejik bir unsur olarak değerlendirilir.

Demuraj Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Demuraj bedeli, yükün liman veya terminalde ücretsiz bekleme süresini aşması durumunda geçen gün sayısına göre hesaplanır. Öncelikle taşıyıcı firma veya terminal tarafından tanımlanan serbest süre belirlenir. Bu sürenin aşılması halinde, konteyner veya yük için günlük birim ücret uygulanır. Hesaplama, gecikmenin başladığı günden itibaren devam eder ve toplam bekleme süresiyle doğru orantılı olarak artar.

Demuraj bedelinin tutarı, taşıma türü, konteyner tipi ve sözleşme koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca gümrük işlemlerindeki gecikmeler, sürecin uzamasına neden olabilir. Bu noktada gümrük vergisi hesaplama sürecinin doğru ve zamanında yapılması, bekleme sürelerini kısaltarak demuraj maliyetlerini azaltır. Lojistik planlamanın etkin yürütülmesi, bu tür ek giderlerin kontrol altına alınmasında belirleyici rol oynar.

Demuraj Bedeli Hesaplama Örneği

Varsayım:

• Taşıyıcı/hat, 5 gün serbest süre vermiş olsun.
• Konteyner, limanda toplam 9 gün kalmış olsun.
• Demuraj tarifesi:
  • 1-3. gecikme günleri: günlük 30 USD
  • 4-7. gecikme günleri: günlük 50 USD

1) Serbest süreyi aşan gün sayısı:

• Toplam bekleme: 9 gün
• Serbest süre: 5 gün
• Demuraj gün sayısı = 9 – 5 = 4 gün

2) Günlük tarifeye göre ücret:

• 1-3. gecikme günleri: 3 gün × 30 USD = 90 USD
• 4. gecikme günü: 1 gün × 50 USD = 50 USD

Toplam demuraj bedeli:

• 90 + 50 = 140 USD

Demuraj ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Demuraj Masrafı Nasıl Oluşur?

Demuraj masrafları, ticaret henüz başlamadan yapılan anlaşma prosedürlerine göre konteynerlerin gemiden indirilmesi ve boşaltılması için ithalatçı firmaya verilen sürenin aşılması ile oluşmaktadır. Bu süre aşımından sonraki sürece “sürastarya” da denmektedir. 

Demuraj masrafları genellikle farklı birkaç durum nedeni ile oluşmaktadır. İthalatçı firmaların bu etkenler konusunda hassas davranarak karşılaşabilecekleri olumsuz durumların önüne geçmesi gereklidir. Demuraj masraflarının azalması için alınabilecek önlemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Limanlarda eşyalara uygulanması gereken gümrük işlemleri için evrakların birkaç gün önceden hazırlanması, gümrük işlemlerinin tamamlanma süresini kısaltacaktır.
• Eşyaların yükleme limanı ve indirme limanı arasındaki mesafenin kısa olması gibi durumlarda, eşyalara ait evrakların ithalatçı firmaya ulaşma süresi geminin limana varma süresinden daha fazla olabiliyor. Eşyaların evraklarının gelmesinin beklenmesi ve bunun ardından gümrük işlemlerinin tamamlanarak eşyaların konteynerlerden indirilmesi gereklidir.
• Demuraj masraflarının oluşmasına neden olabilecek bir diğer durum ise konteynerler içerisinde yer alan eşyaların boşaltılması işlemlerinin planlanan süreden uzun sürmesidir. İthalat firmalarının lojistik planlamalarını çok daha başarılı şekilde gerçekleştirmesi, eşyaların geç indirilmesi gibi sorunlar nedeni ile demuraj masrafları oluşmasının önüne geçilmesini sağlayacaktır.

Demuraj Masraflarını Kim Belirler?

Demuraj masrafları ticarete başlamadan önce ithalatçı ve ihracatçı firma arasında yapılan prosedürlere göre belirlenir.

Demuraj Süresi Ne Zaman Başlar?

Demuraj süresi, ithalatçı firmaya verilen serbest sürenin bittiği ilk gün baz alınarak hesaplanır. Hesaplamada son gün eşyaların konteynırlardan boşaltıldığı ve taşıyıcı firmaya teslim edildiği gün olarak belirlenir.

Demuraj’da Serbest Süre Ne Demek?

İthalatçı ve ihracatçı firmalar arasında yapılan anlaşma kapsamında belirlenen tarihler içerisinde, limana boşaltılması gereken konteynerler için taşıyıcı firma herhangi bir bedel ödemez. Taşıyıcı tarafından herhangi bir ücrete tabi tutulmadan gemilerin beklediği süreye “Serbest Süre” adı verilir.

Serbest süre konteyner türüne veya yapılan anlaşmaya göre değişir. Ancak standart tipteki konteynerler için 7 günlük bir süre, soğutmalı konteynerler için 5 gün olarak belirlenmiştir.

Demuraj Nereye Ödenir?

Gemide bulunan konteyneri belirlenen süre içerisinde teslim etmeyen müşteri tarafından, konteynerın ait olduğu firmaya ödenmektedir.

Demuraj Bedelini Kim Öder?

Demuraj bedelini, yükün liman veya terminalden zamanında çekilmesinden sorumlu olan taraf öder. Bu sorumluluk, taşıma sözleşmesinin türüne ve teslim şekline göre değişiklik gösterebilir. İthalat işlemlerinde demuraj bedeli çoğu durumda alıcıya aittir. İhracat süreçlerinde ise yükün gecikmesine neden olan taraf ödeme yükümlülüğünü üstlenir. Bu nedenle sözleşme şartlarının ve teslim şekillerinin açık şekilde belirlenmesi büyük önem taşır.

Demuraj Cezası Nedir?

Demuraj cezası, konteyner veya yük için tanımlanan serbest sürenin aşılması halinde uygulanan yaptırımı ifade eder. Bu ceza, gecikmenin her günü için belirlenen tutar üzerinden hesaplanır. Amaç, lojistik ekipmanlarının verimli kullanımını sağlamak ve operasyonel gecikmeleri önlemektir. Demuraj cezası, plansızlık ve zaman yönetimi hatalarının doğrudan mali bir karşılığı olarak değerlendirilir.

Detention Nedir?

Demuraja benzer olarak detention da yine ithalatçı firma tarafından ödenen bir nevi cezai ücrettir. Detention, bir konteynerin limanın dışında geçirdiği süre boyunca ödenen ücreti ifade eder. Eğer belirlenen serbest zaman süresi içinde limandan çıkarılan konteynerler geri iade edilmezse detention veya alıkoyma ücretleri işletilir.

Demuraj ve Ardiye Arasındaki Fark Nedir?

Demuraj ve ardiye, lojistik süreçlerde gecikmeye bağlı olarak ortaya çıkan iki farklı maliyet türünü ifade eder. Demuraj, konteynerin veya taşıma ekipmanının liman ya da terminalde belirlenen serbest süreden daha uzun süre kullanılması durumunda alınan ücrettir. Bu bedel, taşıyıcıya ait ekipmanın zamanında serbest bırakılmamasından kaynaklanır ve genellikle konteyner bazında hesaplanır.

Ardiye ise yükün liman, antrepo veya depolama alanlarında ücretsiz sürenin aşılması halinde oluşan depolama ücretidir. Bu maliyet, yükün fiziksel olarak alanda kapladığı alan ve bekleme süresiyle ilişkilidir. Özetle demuraj, ekipman kullanım süresine; ardiye ise depolama hizmetine dayanır. Her iki maliyet de lojistik planlamanın doğru yapılmaması halinde işletmeler için önemli ek giderler oluşturur.

Demuraj Masrafı Gider Olarak Gösterilebilir mi?

Demuraj masrafı, ticari faaliyet kapsamında ortaya çıkan bir maliyet olduğu için belirli şartlar altında gider olarak gösterilebilir. Bu bedelin, işletmenin ticari kazancının elde edilmesi veya sürdürülmesiyle doğrudan ilişkili olması gerekir. Muhasebe kayıtlarında demuraj masrafı, ilgili döneme ait gider olarak kaydedilir. Vergisel açıdan kabul edilebilirliği, işlemin belgelendirilmesine ve mevzuata uygun şekilde muhasebeleştirilmesine bağlıdır. Bu nedenle kayıtların doğru tutulması büyük önem taşır.

Demuraj Ücretinden Kaçınmak Mümkün mü?

Demuraj ücretinden tamamen kaçınmak her zaman mümkün olmasa da doğru planlama ile bu maliyet önemli ölçüde azaltılabilir. Gümrük işlemlerinin zamanında tamamlanması, evrakların eksiksiz hazırlanması ve teslimat sürelerinin önceden planlanması süreci hızlandırır. Lojistik operasyonların koordineli yürütülmesi, bekleme sürelerini kısaltır. Bu yaklaşım, demuraj kaynaklı maliyetlerin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.