ATA Karnesi Nedir? Nasıl Alınır?

Dijital dünyanın ekonomik hayata girmesi, lojistik, iletişim teknolojilerinin gelişmesi ve e-ticaret uygulamasının yaygınlaşması ile birlikte uluslararası ticaret hız kazandı. Çoğumuzun bildiği gibi gümrük işlemleri çok fazla belge gerektirebiliyor. Evrak yükünü azaltmak amacıyla, Geçici İthalat Sözleşmesi çatısı altındaki devletler ATA Karnesi kullanımına başlamıştır. Biz de bu yazımızda “ATA karnesi nedir? Nasıl alınır?” Sorularına cevap vereceğiz.

ATA Karnesi Nedir?

Bir nevi “eşya pasaportu” görevi gören ATA Karnesi, bozulmaz ürünlerin geçici ithalatını ve ihracatını sağlayan uluslararası bir gümrük belgesidir. Alındıktan sonra bir yıl boyunca geçerlidir ve birden fazla gümrük noktasında işlem görebilecek şekilde hazırlanır. Birden fazla ülkede, birden fazla seferde kullanılabilir.

ATA Karnesi, İstanbul Anlaşması (Istanbul Convention) ve Geçici İthalat Sözleşmesine bağlı olarak işlem görür. Bu belgenin idaresi Dünya Gümrük Örgütü ve Milletlerarası Ticaret Odası tarafından sağlanır.

ATA Karnesi’nin ismi ise aslında İngilizce ve Fransızca terimlerin kombinasyonundan ortaya çıkmıştır. Fransızca’da “Geçici Kabul”, “Admission Temporaire” olarak ifade edilmektedir. İngilizce’de ise bu ifade “Temporary Admission” olarak kullanılır. Bu iki ifadenin “Admission Temporaire / Temporary Admission” olarak bir araya gelmesiyle birlikte ATA kısaltması çıkmıştır. Yani ATA Karnesi, Türkçe’ye; Geçici Kabul Belgesi olarak çevrilebilir.

İlgili içerik: ETGB Nedir

ATA Karnesi Neden Kullanılır?

Temelinde ATA Karnesi, uluslararası ürün taşınması için gerekli olan belge yükünün azaltılması için ortaya çıkmış bir uygulamalıdır. ATA Karnesi sayesinde satış görevlileri, sanatçılar, sporcular, çekim ekipleri, teknikerler, etkinlik katılımcıları, iş insanları ve benzeri görevleri yerine getiren insanlar:

• Yolculukları sırasında karşılaştıkları her bir gümrük ofisinde vergi ödemek zorunda kalmazlar.
• Hem yurt dışında, hem de yurt içinde sadece bir belge ile gümrük beyanı yapabilirler.
• Bir yıl boyunca bütün yolculuklarında sadece tek bir belge kullanabilirler.
• Önden gümrük anlaşmaları yapabilirler.

ATA Karnesi sayesinde birçok farklı ürün ve eşyanın gümrük işlemi yapabilir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

• Ticari fuar, seminer ve benzeri etkinliklerde kullanılacak ürünler.
• Profesyonel ekipmanlar.
• Ticari numune niteliği taşıyan ürünler.
• Spor müsabakalarında kullanılacak eşyalar.
• Konteynerler, paletler, ambalajlar.
• Eğitsel, kültürel ve bilimsel amaçlarla ithal edilen eşyalar.
• Turistik tanıtım malzemeleri.

İlgili İçerik: E-İhracat Nedir?

Ata Karnesi Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

Normal süreçte ülkeye getirilen ithal ürünler sınırlardan geçerken kontrol edilir. Bu ürünler her ülkede kontrol edilir bu da lojistik sürecin uzamasına sebep olur. ATA sisteminde, karnelerin geçerli olduğu ülkelerden geçen eşyalar için ekstra bir kontrol yapılmaz. ATA karnesinin bulunması, eşyaların gümrükten geçmesi için yeterlidir. 

ATA karnesinin sağladığı bir başka avantajı ise birden fazla ülkeye ithal hakkı vermesidir. Ayrıca ihracat yapma gibi bir faydası da bulunuyor. Yani ATA karnesi ile hem ithalat hem de ihracat yapılabilir. Söz konusu işlemlerden doğan vergi muafiyet avantajları da geçerliliğini korur.

ATA Karnesi Kaç Defa Kullanılabilir?

Bir ATA Karnesi, düzenlendiği eşyalar için, bir yıllık geçerlilik süresi içerisinde dört farklı geçici ithalat işleminde kullanılabilir.

İlgili İçerik: İthalat Nedir?

ATA Karnesi Nasıl Alınır?

Gümrük işlemleri için ATA Karnesi, TOBB üzerinden online başvuru yapılarak alınabilmektedir. Başvurunuzu yapmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

• TOBB ATAK sistemine kayıt olun. Üyelik için kullandığınız bilgiler adına ATA Karnesi düzenlenecek kişiye ait olmalıdır. (Gerçek veya tüzel kişi)
• Hesabınızı oluşturduktan sonra TOBB ATAK sistemine giriş yapın.
• Hesabınıza girdikten sonra “Başvurularım” bağlantısına tıklayıp, açılan sayfada “Yeni Başvuru Oluştur” başlığına tıklayın. 
• Burada açılan ekranda bulunan yardım videosu sizleri takip etmeniz gereken adımlar konusunda bilgilendirecektir.
• Unutmayın, ATA Karnesi başvuruları için e-imza gerekmektedir. 

ATA Karnesi Nasıl Düzenlenir?

Gümrük işlemleri için kullanılacak ATA Karnesi, başvuru yaptığınız kurum tarafından, sizin verdiğiniz bilgiler doğrultusunda düzenlenir. Karne içerisinde taşınacak ürün ve eşyalar, taşıyacak kişiler, verilme bilgileri, kefil kuruluşlar ve kullanım notları gibi bilgiler bulunur. 

ATA Karnesi Sistemi Nasıl İşler?

ATA Karnesi kapsamı altındaki bütün ülkelerde, Dünya Gümrük Örgütü ve Milletlerarası Ticaret Odası tarafından seçilmiş bir kefil kuruluş tarafından ATA Karnesi sisteminin idaresi yapılmaktadır. Ülkemizde ise bu kefil kuruluş TOBB’dur.

Her ülkede bulunan bu kefil kuruluşlar, ATA Karnesi’nin yanlış kullanımından dolayı oluşan vergi ve ödemelerin gerçekleştirilmesini garanti ederler. Aynı zamanda ulusal kefil kuruluşlar, gümrük idaresinin kabul etmesi durumunda, yerel ticaret odalarına ATA Karnesi hazırlama yetkisi verebilir.

Kısacası, her ülkenin ATA Karnesi sisteminin idaresinden sorumlu bir kefil kuruluşu vardır. Bu kuruluşlar kapsamında belgenin kontrolü, hazırlanması, verilmesi ve dağıtılması yapılır. Sistemin uluslararası işleyişinden ise Dünya Gümrük Örgütü ve Milletlerarası Ticaret Odası sorumludur.

ATA Karnesini Hangi Kurumlar Vermektedir?

Sisteme dahil olan her ülkenin içerisinde ATA Karnesi verme yetkisine ve görevine sahip olan bir kefil kuruluş bulunmaktadır. Gerekli izin ve şartların sağlanması ile birlikte bu kefil kuruluşlar sanayi ve ticaret odalarını ATA Karnesi vermeye yetkilendirebilir.

Ülkemizde ATA Karnesi verme yetkisi olan kuruluş Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’dir. TOBB ATAK sistemi üzerinden çevrimiçi olarak ATA Karnesi almak mümkündür. Aynı zamanda bazı sanayi ve ticaret odalarının da ülkemizde ATA Karnesi verme yetkisi vardır.

Ata Karnesi Vermeye Yetkili Odalar

Ülkemizde ATA karnelerin dağıtım işlemleri, TOBB Yönetim Kurulu tarafından yetkilendirilen ve aşağıda belirtilen odalar tarafından verilmektedir. Bu odalar TOBB Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen “ATA Sözleşmesi Uygulama Talimatı” tarafından belirlenen kurallara uygun yürütmektedir.

ATA Karnesi Veren Odaların Listesi Şöyledir:

• Ankara Ticaret Odası
• Ankara Sanayi Odası
• Antalya Ticaret ve Sanayi Odası
• İzmir Ticaret Odası
• İstanbul Ticaret Odası
• Adana Ticaret Odası
• Gaziantep Ticaret Odası
• Eskişehir Ticaret Odası
• Gebze Ticaret Odası
• Kocaeli Sanayi Odası
• Konya Ticaret Odası
• Kuşadası Ticaret Odası
• Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
• Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası
• Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
• Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
• Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası
• Konya Sanayi Odası
• Uşak Ticaret ve Sanayi Odası
• Van Ticaret ve Sanayi Odası
• Kayseri Sanayi Odası

ATA Karnesini Alabilmek için Gerekli Koşullar Nelerdir?

ATA Karnesi alabilmek için öncelikle TOBB ATAK hesabına sahip olmanız gerekmektedir. Bunun yanında bazı belgeler toplamanız ve teminat ödemesi yapmanız da gerekecektir.

Çevrimiçi başvurularda bazı belgelerin beyanını dijital olarak yapma şansınız olacaktır, fiziksel başvurularda ise gerekli belgeleren bazıları aşağıdaki gibidir:

• Karne alınmak istenen malların ne amaçla yurt dışına gönderileceğini, karneyi taşıyacak firma yetkilisinin bilgileri, ATA Karnesi’nin hangi ülkelerde kullanılacağını içeren bir dilekçe.
• Ürünlerin genel listesi.
• ATA Karnesi talep sahibi gerçek kişi ise kimlik fotokopisi, tüzel kişi ise ticaret sicil gazetesi fotokopisi.

ATA Karnesinin Geçerli Olduğu Ülkeler

Günümüzde ATA Karnesi 78 farklı bölge ve ülkede geçerlidir. Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği üye ülkelerinin hepsinde ATA Karnesi kullanılabilir. Bunun dışında Hindistan, Güney Kore, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri dahil olan 27 ülkede daha ATA Karnesi geçerlidir.

Tam Liste ise Şu Şekildedir:

İlgili içerik: Hizmet İhracatı Nedir?

ATA Karnesi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kullanıcıların ATA Karnesi ile ilgili merak ettiği daha fazla detay bulunabilir. Bu konu hakkında sıkça sorulan sorulara, aşağıda yanıtlamış olduklarımız örnek olarak verilebilir:

ATA Karnesini Kim Düzenler?

ATA Karnesini yalnızca TOBB’a bağlı odalar düzenleme yetkisine sahiptir.

ATA Karnesi Kağıdı Nereden Alınır?

ATA Karnesi başvuruları atak.tobb.org.tr/Portal/Anasayfa adresi üzerinden online olarak yapılmaktadır. ATA Karnesi kapsamı ise eşyanın toplam değerinin %50‘si oranında alınır.

Ata Karnesi Sisteminin Geçerlilik Süresi Nedir?

ATA sisteminde uluslararası ticaret yapabilmek için alınan karnelerin belirli bir geçerlilik süresi vardır. Dolayısıyla bir kere alınması yeterli değildir.ATA karnesi süresi, düzenlendiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere 1 yıldır. Bu süreyi uzatabilmeyi sağlayan herhangi bir düzenleme yoktur.

ATA Karnesi Teminatı Nereye Ödenir?

ATA Karnesi teminatı olarak: Nakit (TL veya döviz );TL olması halinde İTO veznesine, döviz olması halinde ise İTO’nun banka hesaplarına yatırılır.

“ATA Karnesi Nedir?” sorusunu cevapladığımız makalemizi okuduğunuz için teşekkür ederiz! Bu belge sayesinde gümrük işlemlerinizi kolaylıkla çözebilir ve geçici ithalat yapmanız gereken durumlarda, yüksek evrak yüküne ihtiyaç duymadan işleminizi gerçekleştirebilirsiniz. İhracat ve uluslararası ticaret konularında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki ilgili içeriğe göz atmayı unutmayın!

İlgili içerik: Mikro İhracat Nedir?