Stopaj Nedir? Nasıl Hesaplanır? (Örneklerle Anlatım)

Kişi ve kurumların elde ettikleri gelirleri beyan ederek farklı vergi dilimlerine uygun şekilde vergi ödenmesi gerekir. Çok sayıda vergi dilimi bulunmaktadır. Devletin en büyük gelir kaynaklarından biri olan vergi için farklı tür ve oranlar belirlenmektedir. Stopaj vergisi de bu vergi türlerinden biridir. Peki, “Stopaj Vergisi Nedir?, Stopaj Vergisi Neden Alınır?, Stopaj Nasıl Hesaplanır?”

Birlikte detaylı inceleyelim.

Stopaj Nedir?

Stopaj, bir vergi ödeme yöntemidir. Türkiye’de uygulanan vergi sistemi, gelir elde eden kişilerin gelirlerini beyan etmelerini zorunlu kılıyor. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplama yapılır. Bu hesaplama sonucunda belli oranda vergi ödemesi yapılır. Ama bazı durumlarda gelir beyan edilmeden vergi kesintisi yapılabilir. Gelir, henüz sahibine ulaşmamışken yapılan vergi kesintisine “stopaj” denir.

Bir işveren, çalışanına maaş ödemesi yaparken stopaj kesintisi yapabilir. Çalışanın eline geçmeden önce işveren, gelirinin bir kısmını vergi olarak keser ve çalışan adına vergi dairesine öder. Bu işleme, stopaj kesintisi denir. Bu sayede çalışanın tekrar vergi ödemesine gerek kalmaz. İşveren stopaj kesintisi yapmadığı durumda çalışan vergi dairesine gelirine oranla vergi vermekle yükümlüdür. Hangi gelirlerin stopaj vergisine dahil olduğu kanunlarla belirlenmiştir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30. maddelerinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ise 94. maddesinde; stopaj vergisine tabii olan ödeme türleri sıralanmıştır. Yine aynı maddelerde, kanun ödenmesi gereken stopaj oranları da belirtmiştir.

İlgili İçerik: Vergi Çeşitleri Nelerdir?

Stopaj Vergisi Neden Alınır?

Stopaj kesintisinin en büyük amacı vergi ödemeleri sırasında yapılan hataları en aza indirmektir. Bu kesintiler vergi sistemlerinin işleyişine hakim kişiler tarafından yapılmaktadır. Böylece, vergi ödemelerinde olası hata ve yanlışlıkları giderirler. Stopaj kesintisi ile vergi dairelerine ödenen vergiler çok daha güvenli bir şekilde tahsil edilir. Vergi ödemelerinde yapılabilecek vergi kaçırma gibi riskli durumlar önlenmiş olur.

Stopaj Neye Göre Hesaplanır?

Stopaj, ödemeniz gereken verginin, gelir elde etmenizle aynı anda kesilmesini sağlayan önemli bir vergi sistemi mekanizmasıdır. Bununla birlikte stopaj oranları, gelir türüne, miktarına ve belirli durumlara göre değişkenlik gösterir. Örneğin, bir emlak danışmanının komisyon geliriyle bir öğretmeninin maaşından kesilen stopaj oranı farklı olabilir. 

Stopaj oranlarının belirlenmesini etkileyen önemli bir faktör de vergi mevzuatıdır. Stopaj oranları her yıl yapılan yasal düzenlemelerle değişiklik gösterebilir. Bu sebeple, vergi mevzuatını yakından takip etmek, hem çalışanlar hem de işverenler için oldukça önemlidir.

Stopaj, bireylerin ve şirketlerin vergi yükümlülüklerini zamanında ve doğru bir şekilde yerine getirmelerine yardımcı olur. Bu sistem, vergi toplamayı ve vergi denetimini kolaylaştırır. Bunun yanı sıra, vergi kaçakçılığının önüne geçer.

Örnek olarak, bir emlak danışmanının komisyon geliriyle bir öğretmenin maaşından kesilen stopaj oranı farklı olabilir. Emlak danışmanı, komisyon geliri elde ettiği için daha yüksek bir stopaj oranına tabi olabilirken, öğretmen daha düşük bir stopaj oranına maruz kalabilir. Bu farklılıklar, vergi mevzuatı ve gelirin türü gibi etkenlere bağlı olarak oluşmaktadır.

Stopajın çalışma sistemini ve sizi ne ölçüde etkilediğini anlamanız önemlidir. Vergi yükümlülüklerinizi vergi mevzuatındaki güncellemeleri takip ederek zamanında ve doğru bir şekilde yerine getirebilirsiniz.

Şöyle ki, stopaj sistemi karmaşık bir sistemdir. Ayrıca her zaman değişebilir. Bu nedenle, doğru bilgiye ulaşmak için vergi uzmanlarına veya ilgili resmi web sitelerine danışmak önemlidir.

Stopaj Nasıl Hesaplanır?

Stopaj hesaplamak karmaşık bir işlem gibi görünebilir ve farklı durumlarda farklı kurallar uygulanabilir. Bu sebeple, stopaj hesaplamaları yaparken her yıl güncel olarak açıklanan stopaj oranlarını dikkatle incelemeniz gerekmektedir. Stopaj kesintisi yapılırken, brüt ücret üzerinden hesaplama yapılır. Stopaj vergisi hesaplanırken dikkate alınan bir diğer etken ise kesinti yapılacak ücret türüdür. Şöyle ki, maaş ödemeleri üzerinden yapılan stopaj kesintisi ile kira geliri üzerinden yapılan stopaj kesintisi hesaplamaları farklıdır.  

Kira geliri üzerinden alınan stopaj vergisi hesabında kesinti oranı %20’dir. Brüt kira tutarı ne kadarsa onun üzerinden %20 hesaplanır ve elde edilen tutar, kira gelirinden kesinti yapılarak devlete ödenir. 

Maaş ödemeleri üzerinden yapılacak stopaj kesintisi belirlenirken kirada olduğu gibi brüt ücret üzerinden yapılır. Burada kiradan farklı olarak brüt maaş üzerinden stopaj vergisi kesilmeden önce SGK kesintisinin uygulanması gerekir. İşveren maaş üzerinden öncelikle SGK kesintisi yapmalıdır. SGK kesintisinden sonra kalan tutar üzerinden stopaj vergi kesintisi yapılır. Stopaj vergi kesintisi maaş dilimlerine göre değişiklik gösterir. 

Ücret Stopajı Nasıl Hesaplanır?

Ücret stopajı, çalışanların brüt maaşlarından belirli oranlarda kesilen vergi türüdür. Hesaplamayı etkileyen birden fazla unsur bulunmaktadır ve bunlar arasında maaş miktarı, çalışanın medeni durumu, çocuk sayısı, diğer gelir kaynakları gibi faktörler yer alır. 

Ücret stopajı hesaplama nasıl yapılıyor adım adım bakacak olursak, işe öncelikle brüt ücretin belirlenmesi ile başlamamız gerekir. Çalışanınızın brüt ücreti, yani vergiler ve kesintiler gerçekleşmeden önce aldığı toplam ücret hesaplanır. Ardından stopaj oranı belirlenir. Bu oran, maaşın girdiği vergi dilimine göre % 15 ile % 40 arasında değişiklik göstermektedir. Her vergi dilimi için farklı stopaj oranı olduğundan dolayı çalışanınızın vergi dilimini belirlemek adına brüt ücreti ve vergi dilimleri tablosuna bakmalısınız. Daha sonra gelir vergisi kesintisi yapılır. Gelir vergisi kesintisi, ilgili gelir vergisi dilimine göre belirlenmiş olan oranlarda yapılmaktadır. Bir sonraki adımda gelir vergisine ek olarak diğer kesintiler yapılır. Bu kesintiler: SGK, işsizlik sigortası, emeklilik kesintisi gibi kesintilerdir. Son olarak net ücret hesaplanır. Brüt ücretten gelir vergisi ve diğer kesintiler çıktığında geriye kalan net ücret, çalışanınızın alacağı ücrettir.  

Bu arada 2024 yılı gelir vergisi kesinti oranları ise şöyle:

110.000 TL	% 15
230.000 TL	% 20
580.000 TL	% 27
3.000.000 TL	% 35
3.000.000 TL’den fazlası	% 40

Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?

Kira stopajı, kiraya verilen ticari bir gayrimenkulun brüt kira bedelinden yapılan kesintidir. Bu stopajı kiracı beyan eder ve doğrudan vergi dairesine öder. Kira stopajı brüt kira bedelinin % 20’si üzerinden hesaplanmaktadır. 

Örnek kira stopajı hesaplaması yapalım:

• Aylık Kira Geliriniz: 3.000 TL olsun.
• Brüt Kira Bedeli: 3.000 TL
• Stopaj Oranı: %20
• Stopaj: 3.000 TL x %20 = 600 TL

Kiracının her ay düzenli olarak 600 TL kira stopajı vergisini vergi dairesine ödemesi gerekmektedir. Geriye kalan 2.400 TL ise net kira tutarıdır. Net kira tutarını kiracı mal sahibine öder.

Kiracı kira stopajını vaktinde ödenmezse, cezai yaptırımları olabilir. Ev sahibi, kiracıdan taşınmazı boşaltmasını isteyebilir. Bunun yanı sıra, ödenmeyen vergiler için faiz uygulanabilir ve eğer kiracı vergisini ödememeye devam ederse, haciz işlemleri başlatılabilir.  

Stopaj Nasıl ve Nereye Ödenir?

Stopaj ödemesini vergi dairesine yapmanız gerekmektedir. Bunun yanı sıra, teknolojinin sağlamış olduğu kolaylık sayesinde bu ödemeyi vergi dairesine gitmeden vergi dairesinin sunmuş olduğu online hizmetler üzerinden de yapabilirsiniz. 

Stopaj ödemelerini zamanında yapmanız gerekmektedir. Stopaj vergisini vaktinde ödemediğinizde gecikme cezası ile karşılaşırsınız. Bu durumda ise, ödenmeyen vergi için ilgili tutarın 3 katı kadar ceza uygulanabileceğini söylemek mümkün. Bu sebeple stopajı doğru hesaplamak ve belirtilen tarihlerde ödeme yapmak, büyük önem taşıyor. O halde yazımızın bir sonraki bölümünde stopaj ne zaman ödenir sorusunu yanıtlayalım ki böyle tatsız durumlar yaşamayın. 

Stopaj Ne Zaman Ödenir?

Stopaj vergi ödemeleri, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen takvime göre ödenir. Her yılın başında bu takvim güncellenir. İş anlaşması dahilinde vergi ödemeleri yapacak kişilerin aylık veya üç ayda bir gerçekleştirebilir. Prensip olarak aylık stopaj ödemeleri giderlerin elde edildiği ayın 26. gününe kadar beyan edilmesi gerekmektedir. 3 aylık dönemde ödenen stopaj vergileri ise gelirin elde edildiği ayı takip eden 26’sına kadar stopaj vergisi ödenmelidir. 

Kira geliri gibi yıllık gelirlerde ise stopaj vergisi 2 taksit halinde ödenir. Bu taksitler mart ve temmuz aylarında ödenebilir. 

İlgili İçerik: Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?

Güncel Stopaj Oranları

Mükellef, stopaj vergisini gelirin brüt miktarından belirli bir oranda kesinti yaparak hesaplar ve öder. Stopajı belirleyen bir diğer etken ise ücretin türüdür. Kira geliri, maaş ödemeleri, serbest çalışan gibi birçok ücret türü bulunmaktadır. Farklı ücret türlerine göre de stopaj oranları değişmektedir. Bununla birlikte, stopaj oranları yıllara göre değişiklik göstermektedir. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde yer alan bazı ücret türüne göre değişen güncel (2024) stopaj oranları aşağıdaki gibidir.

İlgili Madde	Açıklama		Açıklama
GVK 94/1	Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre,		GVK Madde: 103-104 üncümaddelere göre
GVK 94/2	Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);
GVK 94/2-a	18’inci madde kapsamına giren serbest meslekişleri dolayısıyla yapılan ödemelerden,		% 17
GVK 94/2-b	Diğerlerinden,		% 20
GVK 94/3	42 nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dâhil) ödenen istihkak bedellerinden,		% 5
GVK 94/4	Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden,		% 20
GVK 94/5-a	70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden,		% 20
GVK 94/5-b	Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden,		% 20
GVK 94/5-d	Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlara ait diplomatik statüsü bulunmayan gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden		% 20
GVK 94/6 -b/i(2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 6-a)	Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr aylarından(kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.)		%10* *(21/12/2021 tarihli ve 4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 22/12/2021 tarihinden itibaren uygulanmak üzere)
GVK 94/6-b-ii (2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 6-b)	Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3)numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.)		%10* *(21/12/2021 tarihli ve 4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 22/12/2021 tarihinden itibaren uygulanmak üzere)
GVK 94/7(2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 7-a)	4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarına sağlanan gelirlerden		%0
GVK 94/7(2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 7-ba)	Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerin;
	i) Vadesi 1 yıla kadar olanlardan elde edilen faizlerinden		% 7
	ii) Vadesi 1 yıl ile 3 yıl arası olanlardan elde edilen faizlerinden		% 3
	iii) Vadesi 3 yıl ve daha uzun olanlardan elde edilen faizlerinden		% 0
GVK 94/7(2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 7-bb)	Tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarının;
	i) Vadesi 1 yıla kadar olanlardan elde edilen faizlerinden		% 7
	ii) Vadesi 1 yıl ile 3 yıl arası olanlardan elde edilen faizlerinden		% 3
	iii) Vadesi 3 yıl ve daha uzun olanlardan elde edilen faizlerinden		% 0
GVK 94/7(2/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı BKK 7-bc)	(ba) ve (bb)’de belirtilenler dışında kalanlar için		% 10
GVK 94/10-a	Başbayiler hariç olmak üzere, 14/3/2007 tarihli ve 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans oyunlarına ilişkin olarak; bilet, kupon ve benzerlerini satanlara, düzenlenen her türlü bahis ve şans oyunlarının oynatılmasına aracılık edenlere, diğer kişilerce çıkartılan bu nitelikteki biletleri satanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden		% 15
GVK 94/10-b	4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarakyapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden.		% 20
GVK 94/11	Çiftçilerden satın alınan ziraî mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden;
GVK 94/11-a	Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için,
– GVK 94/11-ai	Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için		% 1
– GVK 94/11-aii	Ticaret borsalarında tescil ettirilmeksizin satın alınanlar için		% 2
GVK 94/11-b	Diğer ziraî mahsuller için,
GVK 94/11-bi	Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için		% 2
GVK 94/11-bii	Ticaret borsalarında tescil ettirilmeksizin satın alınanlar için		% 4
GVK 94/11-c	Ziraî faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için,
GVK 94/11-ci	Orman idaresine veya orman idaresine karşı taahhütte bulunan kurumlara yapılan ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, ürünlerin toplanması, taşınması ve benzeri hizmetler için		% 2
GVK 94/11-cii	Diğer hizmetler için		% 4
GVK 94/11-d	(7338 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile bu bent kaldırılmıştır. )
GVK 94/12	PTT acenteliği yapanlara, bu faaliyetleri nedeniyle ödenen komisyon bedeli üzerinden,		% 20
GVK 94/13	Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden,
GVK 94/13-a	9 uncu maddenin birinci fıkrasının (6) ve (8) numaralı bentlerinde yer alan emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden		% 2
GVK 94/13-b	Hurda mal alımları için		% 2
GVK 94/13-c	Diğer mal alımları için		% 5
GVK 94/13-ç	9 uncu maddenin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında esnaf muaflığından yararlananlara ihtiyaç fazlası elektrik bedeli olarak yapılan ödemeler üzerinden		% 0
GVK 94/13-d	Diğer hizmet alımları (a, b ve c alt bentleri hariç olmak üzere mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali de bu kapsamdadır) için		% 10
GVK 94/15	a)	75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından	% 15
	b)	75 inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (b) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından	% 10
GVK 94/16	a)	75 inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından	% 15
	b)	75 inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (b) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından	% 10
	c)	75 inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (c) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından	% 5
GVK 94/17	İnternet ortamı
GVK 94/17-a	İnternet ortamında verilen reklam hizmetlerine ilişkin olarak, bu hizmeti verenlere veya internet ortamında reklam hizmeti verilmesine aracılık edenlere yapılan ödemeler üzerinden		% 15
GVK 94/17-b	Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinin yedinci fıkrası kapsamına giren diğer ödemelerden		% 25
GVK 94.madde dördüncü fıkra	193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında, payları Borsa İstanbul’da işlem gören tam mükellef sermaye şirketlerinin iktisap ettikleri kendi paylarına ilişkin olarak dağıtılmış kar payı sayılan tutarlar üzerinden*6/7/2023 tarihli ve 7343 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile değiştirilmiştir.		% 0

İlgili İçerik: Gelir Vergisi Nedir?

Stopaj Oranları Nasıl Belirlenir?

Stopaj oranları, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen kurallara göre hesaplanır. Bu oranlar, ödenecek gelir türü, kişinin gelir düzeyi, aile durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişiler gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu gibi mevzuatlar, stopaj oranlarının hangi kazançlar için ne kadar olacağını düzenlemektedir. Stopaj oranlarının belirlenmesinde şu kriterler önemli rol oynamaktadır:

1. Kazanç Türü: Stopaj oranları, elde edilen kazancın türüne göre farklılık gösterir. Örneğin, kira gelirleri, serbest meslek kazançları veya temettü ödemeleri için farklı oranlar uygulanır.

2. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre: Stopaj, genellikle ücret, kira, serbest meslek kazançları ve diğer gelir türleri üzerinden ödenir. Gelir Vergisi Kanunu, bu gelirler için belirli oranlar sunar ve değişiklikler Resmî Gazete’de yayınlanarak güncellenir.

3. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre: Şirketler ve tüzel kişiler için uygulanan stopaj oranları Kurumlar Vergisi Kanunu’na dayanır. Özellikle yabancı kişi ve kurumlara yapılan ödemelerde stopaj uygulanır.

4. Özel Durumlar ve Anlaşmalar: Türkiye’nin diğer ülkelerle imzaladığı çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, stopaj oranlarını etkileyebilir. Bu anlaşmalar, belirli ödemeler için daha düşük oranlar getirebilir.

Stopaj oranları her yıl güncellenmektedir, bu nedenle güncel mevzuatları takip etmek önemlidir. Vergi daireleri ve Maliye Bakanlığı, stopaj oranları konusunda en güvenilir kaynaklardır.

Stopaj ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kullanıcılar, “Stopaj Nedir?” sorusunun yanısıra ilgili birçok detayı da merak etmektedir. Aşağıda stopaj ile ilgili en çok sorulan sorulara yer verdik:

Kira Stopajı Nedir?

Gayrimenkul kira gelirlerinden kesilen vergi türüne kira stopajı denir. Kira stopajı brüt kira bedeli üzerinden hesaplanır. Bununla birlikte, kira stopaj oranı % 20 şeklindedir. Ayrıca diğer stopaj vergilerinden farklı olarak bu vergiyi mal sahibi değil, kiracı öder. 

Vergi mükellefleri kira stopaj vergi ödemesini aylık yapabilirler. Bunun yanı sıra, yıllık gelir beyanı ile iki eşit taksit yaparak da ödemeyi gerçekleştirebilirler. Bu durumda mükelleflerin, yıllık kira stopaj ödeme beyanını mart ayında yapmaları gerekir. Mayıs ve temmuz aylarında ise kira stopaj vergilerini parça parça öderler.

Mevduat Stopajı Nedir?

Bankalardaki mevduat hesapları, temel olarak vadeli ve vadesiz olmak üzere ikiye ayrılır. Vadeli hesaplarda, paranızı belirli bir süre için bankada tutmayı taahhüt edersiniz. Bu süre sonunda, paranıza ek olarak, vade süresine göre değişen bir faiz geliri de kazanırsınız. Ancak bu faiz gelirinden bir vergi kesintisi yapılır. İşte bu vergi kesintisine mevduat stopajı denir. 

Stopaj Kesintisi Nedir?

Stopaj köken olarak Fransızcadan gelen bir kelimedir. Kelime anlamı “kaynaktan kesme” anlamına gelmektedir. Vergi sisteminde ise kişiye ödeme yapılmadan yapılan vergi kesintisine “stopaj kesintisi” denir.

Stopaj Kesintisi Neden Yapılır?

Stopaj kesintisi, temelde vergi yükünün adil bir şekilde paylaşılmasını ve vergi toplama sisteminin daha verimli çalışmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Bu ödemeler, vergi yükümlülüğünü anında karşılayarak, devlete düzenli ve kesintisiz bir gelir akışı sağlıyor. Ayrıca farklı gelir türleri olması nedeniyle stopaj kesintisi de farklı oranlarda uygulanıyor. Peki stopaj kesintisiyle bu nasıl mümkün olabiliyor? Çünkü:

1. Hükümet, gelir vergisi yükünü dağıtıyor:

Stopaj kesintisi, bir kişinin gelirinin kaynağında (örneğin maaş, kira geliri, faiz geliri) gelir elde edilir edilmez çalışana ya da mal sahibine ulaşmadan kesintiye uğrar. Böylece, vergi yükü otomatik olarak gelir elde eden kişiye dağıtılmış olur.

Bu sayede, vergilerin ödenme zamanı geldiğinde toplu bir şekilde ya da tek seferde ödenmesine gerek kalmaz.

Ayrıca, her gelir elde eden kişinin ayrı ayrı vergi beyannamesi hazırlanmasının önüne geçer. Böylece, vergi toplama sistemi stopaj kesintisi sayesinde daha pratik hale gelmiş olur.

2. Vergi kaçırma riski azalıyor:

Stopaj kesintisi, vergilerin toplanmasını ve denetlenmesini daha kolay hale getirmektedir. Bu sayede, vergi kaçırması daha zor hale gelir.  Çünkü vergi, gelir elde edildiği anda kesintiye uğrar ve vergi dairesine aktarılır.

3. Devletin gelir akışı düzenli hale geliyor: 

Stopaj kesintisi, devletin düzenli bir gelir vergisi elde etmesini sağlar. Bu da devletin kamu hizmetlerini daha etkin bir şekilde yürütmesine olanak tanır.

Stopaj Vergisini Kim Öder?

Stopaj vergisini işveren öder. İşveren, çalışanın medeni durumuna ve çocuk sayısına bağlı olarak maaşından kesinti yaptığı stopajı vergi dairesine öder. Böylece, çalışanın stopajı doğrudan vergi dairesine ödemesi gerekmez. Bu nedenle, stopaj vergisini çalışan değil, işveren öder.

Özetle, stopaj vergisi bir vergi türüdür, ancak doğrudan çalışan değil, işveren öder. 

Buna karşın kira stopajı ödemesinde durum farklıdır. Kira stopajında vergiyi mal sahibi değil, kiracı öder.

Kimler Stopaj Vergisi Ödemez?

Stopaj vergisi, gelir elde eden kişilerin gelirleri üzerinden kesilen bir vergidir. Ancak, bazı kişiler bu vergiden muaf tutulabilirler. Stopaj vergisi ödemekten muaf tutulan kişiler şunlardır:

• Emekliler: Emekli maaşlarından stopaj vergisi kesilmez. Çünkü emekliler aktif oldukları dönemde emekliliği kazanmışlardır. Bu yüzden de tekrar bir vergi ödemeleri gerekmez. Ancak emekli olan kişinin çalışmaması durumunda bu geçerlidir. 
• Engelliler: Engelli maaşlarından stopaj vergisi kesilmez.
• Öğrenciler: Öğrenci bursları ve staj ücretlerinden stopaj vergisi kesilmez.
• Yurt dışından maaş alanlar: Yurt dışından alınan maaşlar, Türkiye’de vergilendirilmez.

Bildiğiniz gibi bir de kira stopaj vergisi var. Bu vergi, ticari gayrimenkullerin kira bedelleri üzerinden kesilmektedir. Fakat 193 numaralı Gelir Vergisi Kanununun 95. maddesine göre bazı kişilerin bu vergiyi ödeme zorunluluğu yoktur, bunlar:

• Maaşlarını yurt dışından alan kişiler
• Yabancı elçilik ve konsoloslukta görevli olan memur ve hizmetliler
• Kira bedellerini yıllık beyanname ile gösteren kişiler

Peki kira stopajı vergisi ödeme muafiyetinden yararlanmak için ne yapmak gerekir:

• Maaşlarını yurt dışından alan kişiler: Kira stopajı vergisi muafiyetinden yararlanmak için bu kişilerin vergi dairesine yurt dışı gelirlerini gösteren resmi belgeleri sunmaları gerekmektedir.
• Yabancı elçilik ve konsoloslukta görevli olan memur ve hizmetliler: Bu kişiler vergi muafiyetinden yararlanmak için vergi dairesine kimliklerini gösteren resmi belgeler ve görevlendirme yazısı sunmalıdırlar.
• Kira bedellerini yıllık beyanname ile gösteren kişiler: Kira bedellerini yıllık beyanname ile gösteren kişiler kira stopaj vergisi ödememek için vergi dairesine yıllık beyanname ve kira kontratı sunmalıdırlar.

Bunların yanı sıra kira stopajı vergi muafiyetinden yararlanmak istiyorsanız, bir kaç şeye dikkat etmeniz gerekmektedir. Öncelikle kira stopajı vergi muafiyetinin devam etmesi için her kira döneminde muafiyetin geçerliliğini teyit etmeniz gerekiyor. Bu noktada, muafiyet için gerekli olan belgeler eksiksiz olmalıdır. Kira stopajı muafiyeti ile ilgili herhangi bir soru veya belirsizlik durumunda, vergi dairesiyle iletişime geçerek detaylı bilgi almanız gerekir.

İş yeri olarak kullanılan gayrimenkuller kiraya verilince, kira geliri üzerinden vergi ödeme gerekliliği ortaya çıkar. Bu verginin ödenmesi, kiracı tarafından gerçekleştirilen bir kesintiyle kolay hale gelir. Kiracının kira öderken “kira stopajı vergisi” olarak adlandırılan bir miktarı kesmesi ve bu kesintiyi vergi dairesine aktarmasıyla, gayrimenkul sahibi vergi yükümlülüğünü yerine getirmiş olur. Böylece, kiracı kira öderken vergiyi de ödemiş olur ve gayrimenkul sahibi, kira gelirini elde etmeden önce vergi yükümlülüğünü tamamlamış olur. Bu yöntemle vergi ödeme süreci daha kolay ve aksamadan gerçekleşir.

İndirimli Stopaj Nedir?

İndirimli Stopaj, 31 Aralık 2022 tarihine kadar uygulanan bir yöntemdir. 31 Aralık 2022 tarihine kadar mevduat ve katılım hesaplarında tutulan TL birikimleri için; vadesi 6 aya kadar olan hesaplarda %15 yerine %5, 1 yıla kadar olanlarda %12 yerine %3, 1 yıldan uzun olanlar için ise %10 yerine %0 olarak stopaj kesintisi uygulanır.

Hangi Ödemelerde Stopaj Kesintisi Yapılır?

Stopaj kesintisi, çeşitli kazanç ve ödemeler üzerinden gerçekleşir. İşte stopaj uygulanan başlıca ödeme türleri:

1. Ücretler: İşverenler, çalışanlara ödedikleri maaşlardan stopaj kesintisi yapar. Bu kesinti, gelir vergisi olarak devlete ödenir.
2. Serbest Meslek Ödemeleri: Avukatlar, doktorlar veya danışmanlar gibi serbest meslek sahiplerine yapılan ödemeler stopaj vergisine tabidir.
3. Kira Gelirleri: Gayrimenkul sahiplerinin kiracılardan aldığı kira gelirleri üzerinden stopaj kesintisi yapılır.
4. Temettü (Kar Payı) Ödemeleri: Şirketler, hissedarlarına dağıttıkları temettülerden stopaj kesintisi yapar.
5. Mevduat Faizleri: Bankalar, mevduat hesaplarına uygulanan faizlerden stopaj kesintisi yapar.
6. Menkul Kıymet Gelirleri: Hisse senedi, tahvil ve bono gibi menkul kıymetlerden elde edilen gelirler üzerinden de stopaj kesintisi yapılır.

Bu kesintiler, Gelir Vergisi Kanunu ve ilgili düzenlemeler doğrultusunda yapılır ve oranlar, gelir türüne göre değişiklik gösterir.

Stopaj Beyannamesi Nasıl Doldurulur?

Vergi ödeyenler için stopaj beyannamesini doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurmak vergi yükümlülüklerini yerine getirmek ve vergi sistemi içinde şeffaflığı sağlamak açısından büyük önem taşır. Bu sayede vergi mükellefleri yasal sorumluluklarını yerine getirmiş olurlar.

Bu beyannameyi her ay veya her üç ayda bir doldurmak ve Maliye Bakanlığına sunmak gerekmektedir. İşveren çalışanlardan kesilen stopaj miktarını doğru bir biçimde bildirmeli ve ödemelerini zamanında yapmalıdır. Yoksa, işveren cezai yaptırımlara maruz kalabilir.

Stopaj beyannamesini doldurabilmek için ilk olarak beyanname formuna ulaşmanız gerekir. Formu, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesinden indirebilir ya da vergi dairesinden alabilirsiniz. 

Formu doldurmadan önce incelemeli ve ardından gereken bilgileri doğru ve eksiksiz bir şekilde tamamlamalısınız. Formu doldururken çalışanın ve işverenin kimlik bilgilerini girmelisiniz. Bunun yanı sıra, gelir kaynağı ve miktarı ile stopaj oranını belirtmeniz gerekmektedir. Beyannameyi son teslim tarihine kadar gelir vergisi dairesine teslim etmelisiniz. Ayrıca beyannameyi teslim edeceğiniz vergi dairesi konusunda dikkatli olmanız gerekiyor. Diyelim ki beyannameyi elektronik ortamda doldurdunuz. Bu durumda beyannameyi internet vergi dairesi üzerinden gerekli adımları takip ederek göndermeniz gerekecektir.

Eğer stopaj beyannamesini doldururken hata yapar ya da bilgileri eksik doldurursanız, beyannameyi baştan doldurmanız ya da düzeltmeniz gerekir. Olur da beyannameyi son teslim tarihine kadar teslim etmezseniz, beyannameyi hızla teslim edip gecikme cezasını ödemelisiniz.

Unutmayın: Stopaj beyannamesini doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurmak, vergi yükümlülüklerinizi yerine getirmek için önemlidir. Beyannameyi doldurmadan önce gerekli bilgileri toplamanız ve vergi dairesinin web sitesini incelemeniz oldukça önemli.

Stopaj ile Gelir Vergisi Arasındaki Fark Nedir?

Stopaj vergisi de gelir vergisi de gelir üzerinden alınmaktadır. Fakat bu iki vergi arasında farklılıklar vardır. Bu farklılıklara bakacak olursak:

• Stopaj Vergisinde gelir kaynağında kesilir. Diğer bir deyişle gelir, elde edildiği sırada kesintiye uğrar. Örneğin, maaştan, kiradan, faizden stopaj kesilir. Diğer vergiler matrah üzerinden kesilirken stopaj, direkt gelir kaynağından kesilmektedir. Ayrıca stopaj vergisi, gelir vergisinin bir alt türü olan özel bir tür vergidir. Gelir elde eden kişi stopaj vergisini ödemek zorundadır. Ödemeyi genellikle stopajı kesen kişi (işveren, kiracı gibi) vergi dairesine öder.

• Gelir Vergisi ise, yılda bir kez, elde edilen tüm gelirler üzerinden hesaplanır ve ödenir. Genel bir tür vergidir. Dolayısıyla tüm gelir türlerinden alınır. 

Stopaj İadesi Mümkün mü? Mümkünse Nasıl Alınır?

Evet, stopaj iadesi mümkün. Ancak stopaj iadesi alabilmenin birkaç şartı var. Eğer vergi beyannamesinde hesaplanan vergiden daha fazla kesinti yapılmışsa, vergi dairesi mükellefe bu durumu yazı ile bildirir. Mükellef, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde avukatı aracılığıyla başvuruda bulunursa, fazladan kesilen vergi kendisine iade edilir.

Bununla birlikte, Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı kişiler stopaj kesintisi iadesi alabilirler. Stopaj iadesi almak için vergi dairelerine dilekçe ile iade başvurusunda bulunmaları gerekmektedir. Dilekçede iade ödemesinin yapılacağı banka hesap numarası da yer almalıdır. 

Serbest Meslek Kazançlarında Stopaj Nasıl İşler?

Serbest meslek kazançları, avukatlar, doktorlar, mali müşavirler ve danışmanlar gibi serbest çalışan kişiler tarafından elde edilen gelirlerdir. Bu gelirler, stopaj vergisine tabidir. Serbest meslek kazançlarında stopaj %20 oranında uygulanmaktadır. Serbest meslek makbuzu hem stopajı hem de KDV’yi içerir. Brüt tutar üzerinden %20 oranında stopaj ve %18 oranında KDV uygulanır.

Yurt Dışından Elde Edilen Gelirlerde Stopaj Nasıl Uygulanır?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca, Türkiye’de ikamet eden gerçek kişiler (tam mükellef), Türkiye’de ve yurt dışında elde ettikleri tüm gelir ve kazançlar üzerinden Türkiye’de vergi öderler. Dolayısıyla Türkiye’de ikamet ediyorsanız, yurt dışından elde ettiğiniz gelirlerin Türkiye’de vergilendirilmesi ve stopaj uygulanması gerekecektir. Türkiye’de ikametten kasıt ise, bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazladır oturuyor olmanızdır. Neticede Türkiye’ye yerleşmişseniz ve başka bir ülkede ikametiniz yoksa yurt dışından elde ettiğiniz gelirlerde vergi vermeniz gerekmektedir. Ayrıca stopaj vergisi oranı, %10 ile %30 arasında değişebilmektedir.

Ancak bazı gelir türleri ve belirli durumlar için istisnalar söz konusudur. Bununla birlikte yurt dışında ikamet ediyor ve kazancınızı yurt dışından elde ediyorsanız, bu durumda stopaj vergisi ödemezsiniz.

Stopaj Muafiyeti Nedir? Kimler Bu Muafiyetten Yararlanabilir?

Stopaj muafiyeti, belirli gelir türleri veya kişiler için stopaj vergisinin uygulanmaması anlamına gelir. Yani, normalde gelir üzerinden kesilen stopaj vergisi, bu muafiyet durumunda kesilmez.

1. Yurt dışından Maaş Alan Kişiler: Türkiye’de ikamet etmeyen ve yurt dışından maaş alan kişiler, kira stopaj vergisinden muaf tutulmaktadır.

2. Yabancı Elçilik ve Konsolosluk Çalışanları: Yabancı elçilik ve konsolosluklarda görev yapan memurlar ve hizmetliler stopaj vergisinden muaftır.

3. Yıllık Beyanname Gösteren Kişiler: Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olan kişiler, stopaj vergisinden muaftır.

İlginizi Çekebilecek İçerikler:

• İnteraktif Vergi Dairesi Nedir?
• İnternet Vergi Dairesi Nedir?
• E-Ticaret ile Satış Yapanların Ödemesi Gereken Vergiler
• ÖTV Nedir?

Bu içeriğimizde vergi çeşitlerinden biri olan “Stopaj Nedir?” konusunu detaylı şekilde inceledik. Bir sonraki içerikte görüşmek üzere.